Sureja Ihlas
Ka një periudhë të caktuar që bisedojmë për suren Ihlas (suren Kul huvallah), në të cilën All-llahu xh.sh neve na e njohton Veten e tij, na flet për cilësitë, në çfarë mënyre duhet ta besojmë All-llahun xh.sh. Ja pra këtu në ajetin e parë të sures Ihlas All-llahu xh.sh i përmend disa nga cilësitë e Tij. Ajeti i parë flet pak më tepër në platformën shpirtërore, në platfomën e relacionit të individit me Zotin, ndërsa ajetet tjera pas tij flasin për botëkuptimin e Zotit në shoqëri, këto janë dy elemente të cilat dallohen në histori. Më duket që në një prej ligjëratave të mëparshme unë u fola për arsyen e pastër dhe arsyen praktike te Kanti. Do të thotë ajeti i parë flet për Zotin në arsyen e pastër e cila nuk ka përvojën shoqërore, se arsyeja e njeriut është e mbushur me përvojë shoqërore, me kulturë dhe ndikime të ndryshme shoqërore. Shpeshherë njerëzit kur dëshirojnë të flasin për Zotin dhe kanë dëshirë që logjikisht ti afrohen, mendojnë se ata janë të paanshëm, mirëpo nuk është ashtu. Logjika e njeriut, logjika e Metinit, logjika e Mevludinit, logjika e Mevlanit, e Merves, e Nerminit nuk janë logjika dhe arsye të cilat janë të paanshme, për shkak se ata janë në kuadër të historisë, janë brendakohore ose, në filozofi i thonë imanente, dhe ata brenda kësaj kohe, disa herë në trajtë të vetëdijshme e disa herë pa vetëdije ndikohen nga rrethanat jashtë vetes, që janë kultura, shoqëria, familja, historia të gjitha këta ndikojnë në ndërtimin e arsyes dhe logjikës së njeriut, prandaj kur dikush thotë që “unë nuk mund ta pranoj realitetin metafizik, se nuk pajtohet me logjikën time” nuk është i paanshëm, anon për shkak se logjika e tij i përmban të gjitha këto elementet që ne ndoshta në gjuhën e psikologjisë iu themi paradigma. Në të shumtën e rasteve njerëzit udhëhiqen nga paradigma të ndryshme dhe këto paradigma janë shpeshherë shumë të rrezikshme dhe i japin orientime logjikës dhe arsyes së njeriut.
Prandaj, për shembull, në pjesën e parë të ajetit All-llahu xh.sh ka tre cilësi dhe tre emra të rëndësishëm, e para është Huve-Ai. Shikoni para se të përmend emrin All-llah që është emri dhe nocioni më specifik për Zotin, që sipas historianëve të mendimit Islam, emri All-llah, termi All-llah nuk është përdorur në historinë e mendimit njerëzorë për asnjë Zot tjetër; domethënë njerëzit kanë besuar në zotra të ndryshëm gjatë historisë, por asnjëherë termi All-llah nuk është përdorur për asgjë tjetër. Termi All-llah është unikat, enkas i përdorur vetëm për All-llahun xh.sh në mënyrën të cilën e besojnë muslimanët, ndërsa para se ta thotë këtë All-llahu xh.sh thotë Huve-Ai. Kur thuhet Ai njëherë e kuptojmë që është dhat, është person, domethënë nuk është një parim, nuk është diçka utopike, pjesë e imagjinatës, por është diçka reale; përemri vetor tregon vetë, ndërsa Ai është përemër vetor dhe për të përdorur përemrin vetor duhet të ketë person, edhe Zoti domethënë neve na tregon se Unë nuk jam prodhim/produkt i imagjinatës por Unë jam një realitet i cili ndikon në imagjinatën tuaj, i cili e udhëheq edhe imagjinatën tuaj, edhe jetën tuaj, edhe shoqërinë tuaj, prandaj fillohet me Huve-Ai; por Ai ka edhe një element tjetër të rëndësishëm, është veta e tretë, domethënë nuk është në prezencën tonë; Zoti është veta e tretë përderisa nuk e kemi sjellur afër vetes, domethënë, për njeriun përderisa nuk beson, Zoti është veta e tretë, atëherë kur njeriu beson, atëherë bëhet vetëm se veta e dytë dhe hyhet në dialog me Të. Tregohet një rast (edhe Hz.Mevlana e tregon në “Mesnevi”) njëri shkoi te një dijetarë/shejh dhe i trokiti në derë dhe prej brenda dëgjoi zërin “Kush është?”. Ky që kishte shkuar të troket në derë tha: “Unë jam”. Nuk e hapi derën. Kaluan dy-tre ditë përsëri shkoi dhe i ra derës, përsëri e pyeti prej brenda zëri “Kush është?”, tha “Unë jam”. Përsëri nuk ia hapi derën. Kur shkoi për të tretën herë dhe trokiti në derë prej brenda zëri e pyeti “Kush është?”, ky iu përgjigj “Ti je” dhe atëherë e hapi derën. Përderisa ekzistenca e Zotit nuk kuptohet si realitet absolut i ekzistencës, Zoti nuk e hap derën; përderisa Zotit nuk i thuhet “Unë s’jam asgjë pa Ty, Ti je” atëherë kuptohet besimi, atëherë kuptohet feja. Ai është Ai, Ai ka ekzistencë reale, për ta përfituar edhe ne realitetin e ekezistencës patjetër duhet t’ia afrojmë Zotin vetes nëpërmjet të shpalljes. Si rrjedhojë, kjo bëhet nëpërmjet të njohtimit me Zotin dhe pas asaj All-llahu xh.sh thotë Huvallahu ehad – Ai All-llahu është një. Ja ne jemi duke folur për cilësitë e All-llahut, si e njohtojmë atë edhe sonte do të vazhdojmë, por kam dëshirë të them edhe dy-tre elemente të rëndësishme që desha ti ndaj me ju. Në fund të ajetit përdoret termi Ehad; fjala ehad është numër, është koncept (Numrat janë emra! Do me thënë numrat bëjnë pjesë në kategorinë e emrave, në kategorinë e koncepteve.) mirëpo ky është një numër i cili nuk hyn në rregullin e përgjithshëm të numrave, domethënë numër i cili është vetëm vet, nuk ka as para as pas (as zero as dysh) do me thënë është vetëm një ehadijet, (për këtë iu fola një natë, ata që kanë qenë) por ehadijet është njëshmëri, njëshmëria është një platformë ekzistenciale, është një platformë ekzistenciale ku nuk ka asgjë tjetër përveç Zotit. Për shembull, unë dje e kam patur ditëlindjen, para 43 viteve unë nuk kam qenë, këtu nuk kam qenë, në këtë platformë nuk kam qenë, kam qenë në një platformë tjetër, por ajo që pandërprerë ekziston si platformë ëshë platforma e njëshmërisë së Zotit dhe aty nuk ka dallime, njerëzit, kafshët gjithësia, çdo gjë del rrezaton prej kësaj platforme të njëshmërisë. Pse ua them këtë? Për shkak se në të shumtën e rasteve njerëzit mendojnë se janë shumë të rëndësishëm. Dëshiroj t’ua bart një përvojë edhe personale të fakirit që atëherë kur ne mendojmë se uni është shumë i rëndësishëm, atëherë nuk mund të afrohemi me Zotin, sepse atëherë automatikisht bëjmë dualizëm; rëndësi ka vetëm Ti dhe personat të cilët dinë vetës së dytë ti japin vlerë (përballë që e kanë, Atij ti japin vlerë, sepse kjo pastaj bartet edhe në jetë) ata persona janë të rëndësishëm. Personat të cilët janë egocentrik, që mendojnë se e tërë bota rrotullohet rreth tyre, “me nuk qenë ata shumë keq do të prishet historia”?!, ata njerëz kryesisht ngelin vet. Nuk është me rëndësi pozita e tyre, nuk është me rëndësi pasuria e tyre, nuk është me rëndësi titujt të cilët i kanë të kësaj bote, fundin e kanë të rrezikshëm për shkak se nuk e kuptojnë tjetrin, nuk e kuptojnë atë që e kanë përballë. Një prej karakteristikave kryesore të besimtarit, të muslimanit është që asnjëherë në plan të parë nuk e nxjerr vetveten por çdoherë për tu bërë ai qenie përpiqet ta kuptojë Ti-në e Zotit, pra ehadijeti është një platformë e tillë. Për shembull, paramendojeni platformën kur nuk ka ekzistuar asgjë, ka ekzistuar vetëm Zoti dhe kjo platformë është platformë e realitetit. Njëherë e kanë pyetur një shejh të madh të tesavvufit Ebu Jezid el Bistami, një dijetarë shumë i madh, i kanë thënë, ka në përcjellje ku thuhet: “Ishte Zoti dhe nuk kishte asgjë tjetër me Të”, mirë po “si është tash”?, domethënë tash jemi ne a ka ndryshuar diçka. Përgjigjeja e Ebu Jezid el Bistamit ishte “El án kema kán”/”Edhe tash është ashtu si ka qenë”, domethënë realitet ekzistencial ka përsëri vetëm All-llahu xh.sh. Kjo nuk është nihilizëm. E dini çka është nihilizëm? Nihilizmi është filozofi e hiçit, por kjo është pikërisht e kundërta e kësaj, kjo është qasje pozitiviste ndaj ekzistencës, edhe pse pozitivizmi është një term shumë i gabuar, shpëshherë për shkencat natyrore përdoret termi shkenca pozitive. Shkenca pozitive iu thonë shkencave natyrore, ku nuk bëjnë pjesë sociologjia, gjuha angleze, letërsia. Pse, këto negative janë a? Aq paradigmatik dhe i njëanshëm është mentaliteti i shekullit të XIX (atëherë është shpik ky termi i shkencave pozitive) sa që shkencat përveç atyre të cilat janë shkenca laboratorike i kanë konsideruar si jopozitive, nuk kanë mundur t’iu thonë negative po iu kanë thënë shoqërore ose humane. Prandaj, nëse realisht kuptohet ekzistenca e Zotit, atëherë ne vërtetë ekzistojmë, përderisa nuk kuptohet atëherë nuk kemi ekzistencë, në çdo aspekt të jetës është kështu. Për shembull, (pak më parë lart ishim duke pirë çaj edhe iu dhash një shembull) paramendojeni një person i cili gjatë tërë jetës e ka kaluar shumë mirë, (ja më thjeshtë ta them) paramendojeni një plak i cili nuk është besimtarë, ka qenë shumë pasanik gjatë jetës, i ka rritur fëmijët, i ka shkolluar në kolegjet më të mëdhaja, janë bërë kryetar shteti dhe kur është plakur është hudhur diku; e tërë periudha e parë e jetës i shkon kot, sepse vitet e fundit (është njëlloj sikur të hani një gosti të mirë dhe në fund t’iu nxjerrin të hani helm, domethënë krejt ia prish shijen asaj që e keni ngrënë më parë) e njëjta gjë është edhe jeta që neve na duket se është e lumtur nëse nuk ka besim. Në anën tjetër shiheni një plak besimtarë i cili ndoshta ka vuajtur nga aspekti fizik gjatë jetës, por në fund ka një kënaqësi të cilën nuk mund ta përshkruani me fjalë dhe këtë kënaqësi e ka sepse ai e kupton ekzistencën, në të shumtën e rasteve ai nuk di të bëjë filozofi, mirë ama ai e ndjen se është i lidhur për ekzistencën reale të All-llahut xh.sh dhe në moment kur do të kryhet puna me këtë botë, do ti ndalet fryma, besimi i tij është i plotë që do të ngjitet me realitetin e vërtetë ekzistencial. Prandaj edhe ehad kur thuhet do të thotë që të bashkangjitesh me realitetin absolut të ekzistencës dhe jeta jote të mos jetë e kufizuar ndërmjet lindjes dhe vdekjes, po jeta jote të jetë edhe para lindjes edhe pas vdekjes, për shkak se para lindjes në platformën e njëshmërisë ke qenë bashkë me Zotin, kur i ka krijuar shpirtërat Zoti ti ke qenë.
Ja kështu në këtë mënyrë kur është parashtruar pyetja dhe është bërë zotimi i shpirtërave tonë para Zotit. U është thënë: “A më pranoni mua për Zot”, përgjigjeja e jonë në përgjithësi ka qenë “Kalu bela”-“Po gjithsesi ne ty të pranojmë për Zot”. Për atë edhe thuhet që njeriu ka katër dimensione jetësore, dimensioni i parë është jeta e shpirtit para lindjes, jeta e dytë është jeta në barkun e nënës që është një jetë e posaçme, jeta e tretë është jeta e kësaj bote dhe jeta e katërt është jeta e varrit dhe ahiretit. Të gjitha këto katër dimensione janë vetëm si një rreth i cili bart ekzistencën prej një trajte në trajtën tjetër dhe këtu ka përhershmëri. Dëshira kryesore e njeriut (edhe pse këtë nuk e shfaq) është që ta rrok amshueshmërinë, mos të vdes kurrë edhe kjo e ka nxit (të them kështu) Ademin a.s babain e njerëzimit që ta bëjë lëshimin, se shejtani kur e ka mashtruar në xhennet i ka thënë “Nëse ha prej kësaj peme do të bëhesh i përhershëm, nuk do të vdesësh asnjëherë” dhe njeiu në të shumtën e rasteve gabimet i bën atëherë kur nuk e mendon se është e fundme jeta materiale. Pejgamberi s.a.v.s ka një hadith/porosi dhe këtë iu lutem mos e harroni, pasi musliman i vërtetë, besimtarë i vërtetë, njeri i vërtetë është personi i cili e kupton thellësinë e kësaj thënieje profetike thotë: “Punoni për këtë botë sikur do të jetoni përgjithmonë, punoni për ahiret (botën tjetër) sikur do të vdisni nesër” domethënë kjo ecje paralele ia mundëson njeriut që ta kuptojë realitetin e vet ekzistencial. Duke e kuptuar Zotin, ne e kuptojmë realitetin tonë. Një prej cilësive thubutije (cilësive sekondare, gjithësore) të Zotit, që e tregojnë ekzistencën e Zotit në gjithësi dhe të cilat e kanë pasqyrimin e tyre edhe te gjallesat është cilësia hajat. Hajat do të thotë jetë, gjallëri, do me thënë Zoti është i gjallë dhe këtë e thotë All-llahu xh.sh në një ajet kuranor që është shumë i rëndësishëm për të gjithë ne edhe nga aspekti i ibadetit edhe nga aspekti i kuptimit. Këtij ajeti i themi ne Ajetul kursij ose në popull është i njohur si Allahu la ilahe illa hu vel hajjul kajjum, është një ajet i vetëm jo shumë i gjatë në suren Bekare, që vështirësinë (sikletin) më të madh kur e kanë besimtarët duhet ta lexojnë, është një prej lutjeve më të mira që i tregon cilësitë e Zotit, që i lutesh Zotit me emrat e Tij dhe në fillim të këtij ajetit thuhet Allah la ilahe illa hu- All-llahu është Ai që nuk ka Zot tjetër përveç Atij, Ai është , el hajj domethënë që është i gjallë. Zoti nuk është i vdekur. Pse? Për shkak se në traditat besimore të ndryshme duke filluar nga mitologjia greke, nga Egjipti i vjetër kryesisht Zoti është larg gjithësisë, nuk inkuadrohet në gjithësi; në Islam Zoti është prezent në gjithësi, këtë mos e harroni. Shikoni, shekullarizmi dhe ndarja e fesë prej shoqërisë, periudha para shekullit të XIX posaçërisht është bërë për shkak të kishës, te muslimanët nuk ka ndodhur kjo, te muslimanët ka ndodhur pas shekullit XIX më tepër kur ka filluar shkenca dhe dija islame të ngel pas, mos mund të hapërojë me shkencën njerëzore, mos të them perëndimore. Mos mendoni ju se krejt ky zhvillimi teknologjik i perëndimit është prej vetes, ka pjesë Egjipti i vjetër, ka pjesë Kina e vjetër, Persia e vjetër, Kartagjena, Babilonia, ndërsa Islami/musliamnët janë përçues më të mirë të traditës së mëparshme në perëndim. Çka mendoni ju, humanizmi dhe renesansa kanë lindur prej errësirës së kishës? Edhe mendoni se Koperniku, Bokaçio, Frensis Bekoni ato kanë qenë njerëz që duke ndenjur kështu kanë ardhur në përfundim se bota rrotullohet, se nuk është si thotë ky kështu, e kanë parë në ëndërr? Këto janë teori të cilat janë diskutuar te muslimanët. Një ditë në ligjëratën e ditës së premte në xhami e thash edhe këtë, për shembull (ju që merreni me gjuhën angleze ndoshta e dini më mirë se unë) a keni menduar ndonjëherë për kuptimin e fjalës Shekspir në gjuhën angleze? Edhe emrin edhe në Wikipedia mund ta shihni që emri i Shekspirit nuk është William më vonë ia kanë ngjitur, ndërsa Gulahom është emri i vërtetë i tij; fjala Shekspir nuk ka kuptim në anglisht. Po ua them një mendim i cili ndonjëherë duket pak konspirativ, por mua më jep një kënaqësi edhe historikisht kur e shihni, e shihni që ka mundësi të jetë realitet. Periudha kur Ferdinandi dhe Isabela në shekullin e XV depërtojnë në Spanjë (këto janë mbretërit spanjoll portugez të cilët kanë hyrë në Spanjë kur kanë qenë muslimanët aty) dhe kanë filluar të vrasin dhe të presin me rradhë, atëherë një pjesë e madhe e dijetarëve në Spanjë që kanë qenë, prej Andaluzie kanë ikur. Një pjesë e tyre ka ikur në Lindje, domethënë një prej atyre që kanë ikur në Lindje është Muhjuddin Ibni Arabiu (një prej doajenëve të misitikës islame, të filozofisë islame) që sot ne Perëndim me fascinim lexohet, Gete’ja është i ndikuar në mënyrë direkte prej Muhjuddin Ibni Arabiut. Mirëpo në këtë periudhë kur këto kanë ikur në Lindje, askush nuk ka shkuar në Perëndim? A mund ta paramendoni se askush nuk ka shkuar andej? Pra disa studjues thonë që Shekspiri është një prej tyre që ka ikur në perëndim ose në veri. Nëse e analizoni Anglinë e asaj kohe, Anglia nuk ka kapacitet që të prodhojë një Shekspir dhe fjala Shekspir rrjedh nga dy emra arab që janë Shejh Pir. Shejh, e dini, do të thotë dijetar i madh, do të thotë i pari i një tarikati, ndërsa Pir do të thotë themeluesi i një tarikati. Për shembull, analizonie Mbretin Lir (nëse nuk e keni lexuar është mirë ta lexoni këtë dramë), aty ka një personazh Lolo ( që në gjuhën angleze i thonë fool abdall/ budalla) ky Loloja (pikërisht mirë e ka përkthyer në shqip, është përkthim adekuad i abdallit, edhe në turqisht e përdorim fjalën abdall; abdall është një prej kategorive më të larta të tasavvufit, që do të thotë person i cili e ka shitur veten dhe në vend të vet e ka vendos Zotin) nga fjalët të cilat i thotë te “Mbreti Lir” shihet që është më i mençuri në krejt dramën, sepse atë pandërprerë mbreti e merr me vete kudo që shkon dhe ai ia tërheq kujdesin kur askush nuk guxon ti thotë asnjë fjalë.
Pra qëllimin e kam të tregoj se trashëgima shkencore dhe kulturore është bartur në të katër anët dhe kemi mundësi që në çdo sferë të jetës dhe anë të botës të shohim ndikimet reciproke.
Hajat do të thotë gjallëri. Aty ku ekzistenca jonë lidhet me këtë gjallëri ka sukses, aty ku nuk lidhet me këtë gjallëri nuk ka sukses. Trëndafili është më i bukur në kopsht, apo në vazo? Është ne kopsht, për shkak se aty e ka gjallërinë e Zotit. Shpeshherë me këto që jam takuar më shpesh u kam thënë që ta shohin filmin “Avatar”, aty në të vërtetë flet për këtë realitetin e lidhjes me natyrën, ato gjallesat të cilat janë prezente aty janë gjallesa të cilat kanë lidhje direkte me natyrën dhe gjallërinë e fitojnë prej natyrës. E keni parë filmin? E keni parë kur lidhen për tokën edhe marrin energji? Ndërsa ne jemi si ato me tankset që prishin, kryesisht jemi kundër natyrës. Pra gjallëria e gjërave vjen nga gjallëria e Zotit. Trëndafili në kopsht është i bukur për shkak se e ka gjallërinë e Zotit, në moment kur e këpusni, vyshket. Njeriu përderisa e ka shpirtin, frymën ka mundësi të krijojë, në moment kur i soset fryma edhe bukë s’mund të hajë, dorën s’mund ta lëvizë (gjërat elementare nuk mund ti bëjë), i njëjti njeri është, krejt i ka, dorën, këmbën, mendtë, trurin, gjuhën, syrin, por, asnjërin nuk mund ta lëvizë. Domethënë në moment kur ndërpritet linku me Zotin, atëherë humbet gjallëria. Edhe këtë ta dini, ashtu siç nga aspekti biologjik me ndërprejen e frymës humbet gjallëria, ashtu edhe nga aspekti shoqëror me ndërprerjen e linkut me Zotin, humbet gjallëria shoqërore. Këtë frymë nga aspekti shoqëror neve na e bart feja, fjala e Zotit, njëlloj siç nuk ka aspak dallim ndërmjet kësaj fryme që është prej Zotit dhe shpalljes që është prej Zotit, të dyja janë prej të njëjtit burim dhe të dyja e kanë të njëjtën esencë dhe gjallëri të vërtetë përjetojnë vetëm ata të cilët dinë që këtë gjallëri ta bartin në jetën e tyre. Nëse kemi dëshirë të jemi të gjallë përgjithmonë, atëherë patjetër e kemi të lidhemi për gjallërinë absolute. Kjo shpeshherë duket si diçka e cila është shumë e madhe, njerëzit të cilët nuk kanë ndoshta shumë qasje fetare e shohin këtë si të pamundshme. Unë nuk iu flas juve që mos ta ngreni kokën prej sexhdes ose ti leni krejt punët e botës. Nuk ka të bëjë me atë biseda, por linku me Zotin duhet të jetë në të gjitha punët, për shembull edhe kur të flejmë, edhe kur të mësojmë. S’ka fjalë që Zoti kërkon prej nesh disa obligime të cilat duhet ti praktikojmë në jetën tonë si agjërimi, namazi, zekati, haxhi e kështu me rradhë dhe të njëjtat neve duhet të na largojnë prej punëve të liga. Zoti në Kur’an thotë: “Ti lexo atë që po të shpallet nga libri (Kur’ani), fal namazin, vërtet namazi largon nga të shëmtuarat dhe të irituarat, e përmendja e All-llahut është më e madhja (e adhurimeve); All-llahu e di ç’punoni ju”. (Ankebut, 45), që do të thotë ky është një sugjerim, e kundërta e kësaj është që nëse nuk iu largohesh punëve të liga falja yte nuk është namaz. Karakteristika e namazit është që t’iu largoj prej punëve të këqija dhe të bëni punë të mira, në moment kur nuk iu largon do të thotë që nuk është namaz. Por në namazin çështja më e rëndësishme është “Përkujtimi i Zotit”. Në moment kur ju e përkujtoni Zotin, do të thotë që e ripërtërini lidhjen me Të dhe ky përkujtim i Zotit nuk është vetëm në namaz, por ky përkujtim i Zotit është edhe kur përgaditeni për provim dhe ju thoni “valla nuk msohet sot” Zoti iu thotë “Ti e ke obligim ta japësh provimin” edhe ti mandej vjen mua më thotë jam shumë musliman i mirë por provimin 10 herë nuk e jep, nuk je musliman i mirë; ose shkon në punë edhe krejt tjerët punojnë 10 orë e ti thua ‘unë do punoj 5 orë, mua nuk më duhet bota’. Është e vërtetë që për ne si besimtarë (them për ne, pasi që ashtu e konsiderj atmosferën si atmosferë të besimit) nuk është me rëndësi pasuria dhe pozita aspak, mirëpo për ne është me rëndësi që ne nuk jetojmë vetëm për vetveten, ne nuk jemi egoist, ne atë që e kemi, kemi dëshirë ta ndajmë edhe me të tjerët dhe person më i mirë është ai i cili iu shërben të tjerëve. Një ditë erdhi një beduin (beduin i thonë njeriut të shkretëtirës, por e ka edhe kuptimin e njeriut që nuk është i qytetëruar, mos ta përdor termin primitiv se nuk ka njeri primitiv; edhe termi primitiv është term i shpikur si ai pozitiv nga ana e Ogist Kontit, Ogist Konti është belaxhiu/dëmtuesi më i madh që i ka bërë dëm shkencës ) në prezencë ku ka qenë Pejgamberi s.a.v.s me shokët e tij duke bërë bisedë/sohbet edhe ka hyrë ka thënë “Kush është Muhammedi në mesin tuaj” (beduinët ashtu e kanë patur traditë të flasin). Pejgamberi s.a.v.s në atë moment e ka patur ibrikun në dorë edhe një gotë dhe i ka mbushur ujë njërit prej as’habëve (ka dashur të pijë ujë njëri dhe është ngritur ti jep ujë) dhe Pejgamberi a.s atëherë thotë: “Njeriu më i mirë është ai që u shërben të tjerëve” ose “Njeriu më i mirë është ai që është më i dobishmi në mesin e njerëzve”, automatikisht i ka dhënë përgjigje atij, në të njëjtën kohë iu ka treguar edhe as’habëve se gjithsesi njeriu ka vlerë dhe është njeri atëherë kur është në gjendje që atë që e ka ta ndajë më të tjerët, t’iu shërbejë të tjerëve. Krejt mënyrat tjera të jetës na sjellin vetëm dëm neve. Nëse kemi pasuri sot dhe mendojmë se ne jemi pronarë të pasurisë, shumë keq mashtrohemi, për shkak se ajo pasuri nuk është e jona. Mua më kujtohet një rast kur pati një tërmet të madh në Turqi, në vitin 1999, edhe një pasanik (prej qyteti aty ku ishte tërmeti më i madh Gölcűk/Adapazarı) një artar e ka patur një sef dhe krejt paratë, arin, etj. e ka patur në sef (2.500.000 €), edhe sefi bashkë me arin dhe me krejt të tjerat atë natë kur është bërë tërmeti është fundosur në fund të detit edhe nuk është gjetur më. Ky personi kur është shtrirë të flejë në mbrëmje ka patur 2500000 €, ka qenë ndoshta më pasaniku i atij vendit (tërmeti ndodhi në orët e hershme të mëngjesit) e kur është zgjuar në mëngjes nuk ka patur asgjë, lëre që nuk ka para por edhe shtëpia i është rënuar edhe fëmijët që i ka pasur i kanë vdekur, ka ngelur vet. Domethënë pasuria nuk është e tij. Pasuria, pozita, fëmijët nuk janë në duart tona, kjo është pronë e dikujt tjetër. Ne çka jemi? All-llahu xh.sh melekëve iu ka thënë “Unë do ta krijoj një halife në faqe të dheut”; halife do të thotë person i cili i shfrytëzon nimetet/begatitë e Zotit dhe halife të Zotit në tokë jemi ne njerëzit. Ne jemi vetëm se shfrytëzues të të mirave të All-llahut xh.sh, ne nuk kemi tapi në botë dhe këtë nëse kështu e kuptojmë, atëherë kur do të humbim në pasuri nuk na bën shumë problem, se përndryshe bëjmë vetëvrasje, e për të mos bërë vetëvrasje, kur do të humbim diçka, gjithsesi se na nevojitet ta kemi linkun drejtpërdrejtë me All-llahun xh.sh edhe këtë mund ta kuptojmë vetëm atëherë kur do ta kuptojmë gjallërinë e All-llahut xh.sh. Faleminderit
