Sureja Felek
Javën e kaluar folëm për ajetin e tretë të sures Felek dhe kryesisht u përqëndruam në dy dimensionalitetin e errësirës së natës, të cilën e përmendën All-llahu xh.sh. në këtë ajet kuranor. Është për t’u çuditur se njerëzit më tepër janë të gatshëm të thonë që fjalët e Gete-s kanë mundësi të kenë disa kuptime, se sa fjalët e Kur’anit. Sa më shumë ta ngushtojmë kuptimin e Kur’anit aq më shumë paraqitet mundësia për manipulim me njerëzit. Kur njerëzve në përgjithësi, nuk u lihet mundësia të diskutojnë për çështjet që Kur’ani i mban pak më gjërë, t’i kuptojnë në mënyra të ndryshme, atëherë ka mundësi më të mëdhaja manipulimi nga ana e atyre që predikojnë dhe përpiqen ta mbanë në duart e tyre monopolin e fesë. Pikërisht për këtë sot në botë ka krizë të predikuesve fetarë. Momentalisht në botë ballafaqohemi edhe me këtë krizë, nuk dua ta përdori termin krishter, krizën e klerikëve, kemi krizë të klerikëve. Ka një fjalë popullore që thotë:” nëse prishet edhe krypa atëherë vaj halli” pasi krypa duhet t’i ruajë gjërat që të mos prishen.
Atëherë kur do të prishet edhe krypa, nuk e kam fjalën vetëm për hoxhallarët ose vetëm për priftërinjtë, por në përgjithësi, ata qëthirrin në emër të Zotit, pa marrë parasysh, mund të mos jenë klerikë, pasi në fenë islame nuk është si në krishterizëm nuk ka një shtresë të posaçme të klerikëve, Pejgamberi s.a.v.s thotë: “ Nuk ka murgëri në Islam”, domethënë nuk ka një klasë të posaçme të klerikëve fetarë si te fetë tjera. Për shembull në hinduizëm janë brahmanët, në budizëm është dharma, tek krishterët është kleri, tek hebrenjtë janë rabaijtë (rabinët), domethënë janë njerëz të posaçëm, klasë e posaçme, e cila të dallohet prej të tjerëve. Në islam nuk ka një klasë të posaçme të klerikëve, e cila nga aspekti i fetarësisë mund të jetë më i mirë se njerëzit tjerë, mirë po atëherë kur nuk kemi një pastrues, një filtrues të ujit që rrjedh atëherë kemi problem me ujin që pihet. Për shembull Turqia ka një sistem të mirë në këtë kontekst, ka bashkësinë islame ku janë hoxhallarët që janë të detyruar me obligime nëpër xhamia, gjatë vdekjeve, gjatë martesave dhe në anën tjetër ka fakultete teologjike, të cilat nuk janë në kuadër të bashkësisë islame, por janë në kuadër të universiteteve shtetërore dhe këta nuk kanë asnjë lloj interesi prej bashkësisë islame (flas nga ana e kësaj bote, interes material). Atëherë kur personi nuk është i lidhur në mënyrë financiare, materiale me dikë, atëherë ka mundësi që në mënyrë pak më të drejtpërdrejtë t’i analizojë dhe të hudh në mes disa probleme.
Bota islame në përgjithësi, neve na intereson pak më tepër bota islame për botën krishtere nuk kam dëshirë të diskutoj sepse te ato është ende më keq puna, e ka problemin e filtrimit të fetvave dhe konkluzave të cilat i japin individë të caktuar. Fetva do të thotë një konkluzë e cila nxirret prej tërësisë së ajeteve të Kur’anit, domethënë nuk është në mënyrë të saktë decide e precizuar në Kur’an por në kuadër të mendësisë kuranore dhe të traditës islame vendoset një çështje për shembull: Nuk është në mënyrë decide e vendosur a mund të marrin muslimanët kredit me kamatë ose nuk mund të marrin. Edhe tash në lidhje me këtë çështje kërkohet prej individëve të caktuar të japin fetvatë e tyre. Fetvaja, kjo konkluzë fetare, nuk është valide nëse jepet nga një individ, fetvaja është valide atëherë kur jepet nga isntitucioni i cili ka autoritet institucional dhe përfaqësues në një vend të caktuar. Si pasojë paraqiten probleme dhe kriza të ndryshme.
Bota islame bashkëkohore është duke u ballafaquar edhe me fetvatë e ndryshme në lidhje me xhihadin. Xhihad domethënë përpjekje në rrugë të All-llahut, edhe këtë t’ua them që kuptimi i fundit i xhihadit është lufta, domethënë para saj ka me mijëra kuptime të tjera të cilat kanë të bëjnë me përpjekjet e njeriut për sundimin e të mirës në këtë botë. Përkthimi i xhihadit vetëm si luftë është mentalitet komunist fetar, komunistët e kanë përdorur vokabularin ‘lufta për jetë’.
Për rrjedhojë njeriu nuk bën luftë për jetë, njeriu përpiqet, orvatet që të jetojë si njeri, por nuk bën luftë për jetë, sepse në luftë duhet ta vrasësh dikë që ta fitosh jetën tënde, por kur bën përpjekje, atëherë pa e vrarë askënd mundohesh që ti të jetosh mirë. Ky është një element i rëndësishëm që neve si musliman na nevojitet shumë. Duke u bazuar në këtë që u tha mund të konstatohet se muslimanët duhet të kenë institucionin zyrtarë i cili do të jep vendimet e veta, por në anën tjetër, duhet të keni një institucion, i cili do t’i filtrojë këto gjëra dhe nuk do ta lejojë monopolin e një grupi të caktuar shoqëror. Në periudha të ndryshme historike kanë ekzistuar institucionet e këtilla , por për fat të keq momentalisht nuk i kemi, atherë çka duhet të bëjmë ne? Në këtë periudhë, kur nuk kemi të zhvilluara institucione reale në botë, atëherë gjithsesi se na nevojitet një person që do t’i besojmë dhe ai do të ketë te ne autoritet fetarë, shpirtërorë dhe në bazë të të cilit do të orientohemi në çështjet fetare, përndryshe do të na mbyt dilema.
Dilema është shumë e rrezikshme në çështjet e kësaj bote, e lëre më në çështjet metafizike. Edhe në çështjet e kësaj bote është shumë keq kur nuk dini nga t’ia mbani, është më keq se sa kur bëni një veprim të gabuar. E bëni gabimin, mbaron puna, më pas e shihni që është gabim dhe pendoheni, por kur jeni në dilemë, në trilemë, se si të vendosni, atëherë është më vështirë. Kjo është kështu në çështjet fizike, biologjike shoqërore të kësaj bote, e mos të diskutojmë në çështjet metafizike, të asaj bote, ku jeni në një mejdan që nuk e njihni aspak.
Për atë zgjidhja më e padhimbshme e kësaj çështjeje është që secili prej nesh duhet të ketë një autoritet fetarë, një autoritet islam, me të cilin duhet t’i diskutojnë çështjet që kanë të bëjnë me jetën shpirtërore . Ju lutem hapeni një fjalor (ja e kemi edhe Dritën këtu që merret me gjuhë) hapeni një fjalor dhe shikonie një fjalë që është aty, për shembull, merreni fjalën, fantazi ose përfytyrim, fjalorin e gjuhës së sotme shqipe, lërini tjerat, fjalorin e gjuhës së sotme shqipe hapeni dhe për fjalën, përfytyrim, imagjinatë, fantazi, keni 10 sqarime dhe kuptime të ndryshme, domethënë nëse një fjalë normale e cila përdoret në përditshmërinë e njerëzve ka mundësi të ketë 10 kuptime të ndryshme, atëherë gjithsesi se një term kuranor, ka shumë kuptimësi, për shkak se është fjalë e All-llahut xh.sh. Sa më shumë ta ngushtojmë këtë rreth, aq më shumë i diskualifikojmë prej atij rrethi njerëzit që nuk bëjnë pjesë në atë kuptim që ia kemi dhënë ne. Për atë duhet të sillemi pak më shpirtgjerë nga aspekti i çështjeve fetare. Mevlana Xhelaluddin Rumi-u e ka një fjalë shumë të mirë, që është edhe motoja e fondacionit tonë, thotë që: “Eja! Çfarëdo që të jesh eja, sepse dera jonë nuk është dera e pashpresisë, e pesimizmit, por është dera e shpresës. Edhe nëse je idhull adhurues, zjarr adhurues, edhe nëse je i krishterë edhe nëse je hebrej edhe nëse njëqind herë e ke prishur pendimin tënd (teuben) përsëri eja!” Do të thotë kjo është shpirtgjërësia me të cilin All-llahu xh.sh. i zbarkohet gjithësisë dhe ky element është shumë i rëndësishëm nga aspekti fetarë, posaçërisht është i rëndësishëm për periudhën në të cilën jemi duke jetuar.
Ajeti i ardhshëm flet për një çështje mjaft delikate, në të cilën nuk është lehtë që të ecet të vrapohet “ Min sherri’n-Neffathati fi’l-ukad” -“O Zot na ruaj prej sherrit, prej dëmit të atyre të cilët fryjnë dhe lidhin nyje”. Tradita e magjisë dhe tradita e sihrit është një traditë shumë e vjetër. Nga aspekti i ideve pozitiviste materialiste, sociologo pozitivist Ogist Konti, thotë që forma e parë e mentalitetit njerëzorë për çështjet që nuk i ka kuptuar është magjia. Domethënë, çështjet të cilat nuk i ka kuptuar është përpjekur ti sqarojë nëpërmjet të magjisë, pas asaj ka ardhur si pak më i përsosur religjioni (ata thonë), e pas asaj është shkenca e cila nuk i pranon asnjërën prej këtyre dy të parave. Por është fakt se në të gjitha periudhat historike ne ballafaqohemi me magjinë, madje edhe Kur’ani flet për çështjen e magjisë, për sihrin. Sihr do të thotë magji, mos mendoni se është diçka tjetër, domethënë kur përmendet sihri te ne e ka kuptimin pikërisht magji. Edhe Kur’ani flet për magjistarët të cilët ishin në kohën e Musait a.s. . Faraoni në praninë e vet kishte persona të cilët e mbronin fenë e tij, e mbronin të qenurit zot të atij. Faraoni e ka konsideruar veten Zot. Kur’ani flet për ngjarjen kur faraoni i nxorri magjistarët e vet kundër Musait a.s. i cili e thërriste në fe faraonin dhe kishte dëshirë që ta shpëtojë popullin e vet Beni Israil prej Faraonit. Faraoni tha: “Ti je magjistarë.” për shkak se Musai a.s. kishte dy muxhize( mrekulli). Muxhize ose mrekulli kuranore fetare është vepër e jashtëzakonshme mbinatyrore e cila bëhet me lutjen e Pejgamberit dhe me urdhërin e Zotit. Pejgamberi kërkon prej Zotit që t’i ndihmojë që t’ua argumentojë fenë përmes një mrekullie (muxhizeje) pabesimtarëve dhe All-llahu xh.sh. ia mundëson. Muxhizet ndahen në dy grupe: muxhize të cilat janë muxhize shqisore ose ndiesore (hissije) dhe muxhize të cilat janë intelektuale/racionale/aklijje. Muxhize ndiesore kemi te krejt pejgamberët, ndërsa muxhize/ vepër të jashtëzakonshme mbinatyrore e cila është intelektuale/ racionale kemi vetëm te Muhammedi a.s. dhe është vetëm Kur’ani. Kur’ani pandërprerë para nesh paraqitet si muxhize nëse i afrohemi si duhet.
Musai a.s. kishte dy muxhize kryesore (këtë desha t’ua tregoj, por mos të na ikin terme të cilat janë të rëndësishme pa sqaruar për atë edhe i sqarova, se nuk e kemi temën e muxhizes) njëra muxhize ishte që i bënte dritë dora dhe muxhizeja tjetër e Musait a.s. ishte që kishte një shkop i cili shndërroheshte në gjarpër. Edhe atëherë kur magjistarët e Faraonit i hudhën litarët e vet si magji dhe ata u shndërruan në gjarpërinj, atëherë All-llahu xh.sh. e urdhëroi Musain a.s. që ta hudh (për këtë flet Kur’ani domethënë në këtë nuk ka dyshim, nuk është hiqaje) shkopin e vet dhe kur e hodhi Musai a.s. shkopin e vet, ai u shndërrua në kulçedër, u shndërrua në një gjarpër të madh i cili i gëlltiti litarët e magjistarëve të Faraonit dhe atëherë magjistarët që ishin afër Faraonit ranë në sexhde thanë: “Ne i besuam Zotit të Harunit dhe Musait” për shkak se ata e dinin që kjo nuk ishte punë magjie, ata e dinin çka është magjia dhe e kuptuan se kjo që e bëri Musai a.s. nuk ishte punë magjie por ishte diçka tjetër. Pikërisht për kët të bindur në vërtetësinë e idesë s Musait u bënë musliman. Faraoni ua preu duart dhe këmbët dhe i gozhdoi, por ata përsëri nuk kthyen prej besimit, sepse ata e panë në mënyrë direkte, me sytë e vet atë që e bëri Musai a.s.. Do të thotë se magjia si fenomen ekziston prej më parë. Ekziston edhe prej kohës së Sulejmanit a.s.. Një ajet në Kur’an flet për periudhën e Sulejmanit a.s. dhe thotë:” dhe shkuan pas shpifjeve që bënin djajtë kundër mbretërisë së Sulejmanit. E Sulejmani nuk ishte mohues, por djajtë ishin mohues. Ata u mësonin njerëzve magjinë dhe dijeninë që u ishte dërguar dy engjëjve në Babiloni – Harutit e Marutit. Këta engjëj nuk i mësonin ndokujt magji, pa i thënë: “Ne jemi dërguar për t’ju vënë në provë, andaj ti mos u bëj mohues (duke mësuar apo ushtruar magjinë)!” Dhe njerëzit mësuan nga këta të dy se si t’i ndajnë bashkëshortët. Por magjistarët nuk mund t’i bëjnë dëm askujt pa lejen e Allahut. E megjithatë, njerëzit mësojnë ato gjëra që i dëmtojnë e nuk u bëjnë dobi. Në të vërtetë, ata e dinin se ai që e përvetësonte këtë mjeshtëri, nuk do të kishte kurrfarë të mire në jetën tjetër. Eh, sa e keqe është ajo për të cilën shitën shpirtrat e veta! Ah, sikur ta dinin ata!” (Bekare, 2/102)
Dhe kjo traditë e magjisë gjeneratë pas gjenerate është bartur edhe deri në ditë të sodit. Ka marrë forma të ndryshme dhe All-llahu xh.sh. e di ka një fenomen të tillë dhe ky fenomen do të vazhdojë edhe më tutje, na mëson neve nëpërmjet të një sureje, të një shifre, që të kërkojmë ndihmën e All-llahut xh.sh. prej krejt atyre magjive .
Kjo sure është mbrojtje për ne prej këtyre gjërave dhe e tregon edhe formën, domethënë prej atyre të cilët lidhin nyje, se kryesisht në atë mënyrë bëhet sihri dhe magjia, dhe u fryjnë atyre. Tash njëherë ta sqarojmë si dispozitë fetare. Sihri dhe magjia fetarisht janë rreptësisht të ndaluara, si edhe çdo formë e sqarimit dhe shërimit i cili nuk është relevant fetarë.
Çdo herë kur diçka që duhet të ndiqet nga aspekti fizik, mjekësor, të analizohet mirë, qoftë sëmundje, qoftë depresion, qoft stres, ju i qaseni nga aspekti i sihrit ose ograkit, kjo njëherë nuk ka relevancë fetare, domethënë është në kundërshtim me dispozitat themelore fetare. Mos diskutojmë mënyrat e keqpërdorimit,domethënë për të përfituar diçka të kësaj bote.
Është shumë e rrezikshme kur merremi me imagjinimin e çështjeve dhe fenë e shëndërrojmë në diciplinë që do të merret vetëm me fenomenet e sëmundjeve, me fenomenet e streseve dhe fenomenet e depresioneve. Është fakt që feja është ushqim dhe prehje për shpirtin dhe duhet të ushqehet. Shpirti i ushqyer nuk ka probleme me gjëra të këtilla. Unë po iu garantoj juve, nëse në mënyrë të rregullt i ndiqni ligjëratat, nëse në mënyrë të rregullt filloni të falni namaz, filloni ndonjëherë të agjëroni nafile, nëse ndonjëherë jeni ulur diku të rini dhe në moment keni dëshirë të jeni vetëm me Zotin dhe thoni 99 herë La ilahe illallah Muhammedun resulullah atëherë nuk keni problem me sëmundje shpirtërore asnjëherë nuk keni problem. Nëse shoqëroheni me njerëz të mirë, atëherë nuk keni problem me sëmundje shpirtërore.
Si rrjedhojë ,Kur’ani e shihni çka thotë? Kundër djajve All-llahu xh.sh. i dërgon melekët, nuk na lë ne të merremi me ato edhe këto melekët u thoshin njerëzve që juve nuk u a mësojmë këtë për shkak se do të largoheni nga besimi. Personit që është në lidhje direkte me All-llahun xh.sh. nuk ka mundësi ti bëj dëm asgjë.
Ne besojmë në xhinët, ekzistojnë si xhin, mirë po xhinët pa lejen e All-llahut xh.sh. dhe pa lejen e njeriut, nuk mund t’i bëjnë dëm askujt. Kryesisht këtyre fuqive që janë kuptimore, shpirtërore, që ne nuk i shohim nëpërmjet të shqisave, vetëm nëse ne ua hapim rrugën mund të vijnë te ne, përderisa ne nuk ua hapim rrugën, ata nuk vijnë te ne. Në të kaluarën bestytnitë e ndryshme kanë ndikuar që më tepër njerëzit t’i komentojnë sëmundjet e ndryshme në këtë mënyrë dhe më parë ka patur më shumë njerëz të cilët kanë marrë ograk, tash më ograki nuk përmendet aq shumë. Në të shumtën e rasteve shpirti i njeriut sëmuret për shkak të sikletit në mejdanin fizik, atëherë kur shpirti mendon se duhet ta bëjë diçka por atë s’mund ta bëj dhe fillon ta ngushtojë vetveten.
Mirë po besimtari, personi që mbështetet në Zotin e di që punët nuk bëhen pse ai dëshiron, edhe punët nuk bëhen pse ai mundohet, por punët bëhen vetëm nëse don Zoti. Një mbështetje e tillë në Zotin, i mbyll me dry rrugët për çdo depërtim të sëmundjeve të cilat ne nuk i kemi të qarta dhe çdoherë kur mbështeteni për Zotin, atëherë ju jeni të kapur për hallkën kryesore, por mbështetja duhet të jetë e sinqertë. Sinqeritetin ua mësojnë njerëzit të cilët e dinë, nuk munden sinqeritetin t’ua mësojnë njerëzit të cilët janë mashtrues, domethënë edhe sinqeriteti i ka rregullat e veta, për shembull, nëse ndonjëri prej jush dëshiron të bëhet boksier nuk mundet të bëhet vetëm duke thënë ‘unë do të bëhem boksier unë si di, ’ por për t’u bë boksier ka rregulla, domethënë duhet të ushtroni, duhet t’i mësoni rregullat e boksit, duhet të luftoni në ring, domethënë i ka disa rregulla. Edhe sinqeriteti i ka rregullat e veta dhe atëherë kur ju nuk dyshoni prej ndihmës së All-llahut xh.sh. dhe e përgaditni veten që mos të dyshoni prej ndihmës së All-llahut xh.sh. atëherë nuk ka dëm., atëherë jeni të lidhur për hallkën kryesore.
Shikoni nëse më pyetni mua, unë jam kundër edhe këtyre mënyrave të shërimit me Kur’an, për shkak se, jo që nuk besoj se të shëron Kur’ani, unë besoj që një person i mirë, një evlija, një njeri i mirë, jo t’iu fryjë, por vetëm t’iu shikojë mund të ju shërojë, kësaj i besoj. Mirë ama secili sharlatan ta merr Kur’anin ose të lëshojë kasetofoni, njerëz të cilëve ne ua dimë CV-në, njerëz të cilët ende sot e kësaj dite i dimë se çka bëjnë, njerëz të cilët e përdorin këtë çështje për të bërë pasuri materiale, domethënë këto nuk kanë mundësi, këto janë vetëm se ndryshim i emrit të së njëjtës gjë, vetëm ia ndërojnë emrin magjisë, sihrit, vetëm emrin ia ndërrojnë i thonë shërim me Kur’an. Nëse më pyetni a njeh dikë që e bën këtë si duhet, unë nuk njoh. Unë e njoh edhe hapsirën më të gjërë të Ballkanit, por nuk njoh person të sinqertë i cili ka mundësi të shërojë me Kur’an. Pra, këto janë disa elemente ndaj të cilave ne duhet të kemi kujdes.
Prandaj domosdoshmëria e jonë është që ta ushqejmë shpirtin, mos ta lëmë të zbrazur. Atëherë kur nuk e ushqejmë shpirtin me gjëra të cilat janë adekuade për ta ushqyer , atëherë shpirti do të kërkojë ushqim diku tjetër. Shpirti është si trupi. Për shembull, nëse nuk keni t’i jepni bukë, mish, djathë, atëherë ky trup fillon të hajë çka të gjejë, fillon të hajë rrënjë. E çon në mal, nëse nuk ka të hajë bukë, nëse nuk ka të hajë mish, atëherë do të hajë rrënjë. Në të njëjtën mënyrë edhe shpirti, nëse nuk i jepet ushqimi adekuat shpirtit, atëherë shpirti fillon të kërkojë ato ushqime që nuk janë adekuate .
Xhinëte kanë jetën e vet me të cilën ne nuk jemi në kontakt dhe ato nuk janë në kontakt me ne, vetëm atëherë kur ne depërtojmë në arenën e tyre mund të kemi probleme. E dini ku paraqitet problemi më i madh? Edhe këtë duhet t’ua thoni edhe njerëzve të afërt që i keni, kurthi më i madh është atëherë kur një person për shkak të këtyre dobësive që ne i përmendëm përjeton një stres ose depresion. Dhe atëherë çka ndodh? Familja e vet përpiqet këtë depresion dhe stres sa më lehtë ta kalojë. Çka të bëjmë? Ta dërgojmë te hoxha, ta fryjë edhe do t’i kalojë. Prit pak! Nuk mbaron menjëherë, sepse nuk dëshirojnë të merren me të. Ngadalë! Ai deri sa ka ardhur deri te ajo gjendje ka kaluar një periudhë e gjatë, nuk e dimë ne sa, ka mundësi të jetë 10 vjet, ka mundësi të jetë 15 vjet. 15 vjet ti ke investuar që vajza jote të mos ketë shpirt ose djali yt, ti ke investuar mos të ketë shpirt dhe ti dëshiron me një frymë atij ti japësh shpirt. Nuk mundet!!! Duhet dalëngadalë me atë që e përjeton një çështje të tillë, me atë të ulesh të bisedosh dalëngadalë që të tejkalohet ajo situatë , nëse nuk ka dimension fizik sëmundja. Domethënë nëse nuk është sëmundje skizofreni, epilepsi, sepse në të shumtën e rasteve njerëzit tonë edhe kur kanë skizofreni, kur kanë epilepsi, i çojnë tek hoxha.
E kam një shok që punon në Irak dhe këto ditë ka ardhur prej Iraku. Atje i është zënë beli. Ka kërkuar mjek, por i kanë thënë, kot mso kërko se nuk ka, do të të dërgojmë te njëri është shumë i mirë për belin, do të ta rregullojë belin. Ky ka menduar se është ndonjë fizioterapeut, mjek popullor, dhe ka shkuar. Kur ka shkuar, ai e ka marrë një dërrasë dhe ka thënë: “shtrihu ti aty”. Dhe tash tregon ky miku im: Unë u shtriva atje, ky e mori dërrasën, e vendosi diku anësh, dhe i mori dy gozhda dhe e gozhdoidhe me gozhdën e tretë filloi ta gërvishtë dërrasën midis dy gozhdave dhe më thtotë mua: “a zbret më poshtë dhimbja, a zbret ende më poshtë, a zbret ende më poshtë?” Domethënë që me këtë dërrasë dhe gozhdën që e heq prej andej këndej do t’ia shërroj belin. Nuk mundet. Nuk është në rregull, është kundër Zotit kjo punë. Shikoni çka u them, unë nuk jam prej atyre që nuk e pranon përmasën shpirtërore dhe kuptimore të gjërave, pikërisht ne jemi sufi, njerëz të shpirtit edhe që e pranojnë dimensionin e shpirtit, mirë ama njëherë personi që është njeri i mirë kur ti të shkosh e t’i thuash : Ec se unë jam shumë keq, më fryj, më shëro mua” thotë: “ngadalë, prit pak, nuk mundet. Si të të fryjë? Unë t’i përzihem Zotit? Zoti që ta ka dhënë këtë stres, këtë depresion, ka diçka. Unë nuk mundem ti dal Atij para.” Në fillim njeriu shpirtërorë, ta thotë këtë fjalë. Pastaj të thotë, eja këtu njëherë të ulemi, të bisedojmë të shohim çka është puna.
Edhe një çështje do t’ua bart. Për shembull në të shumtën e rasteve jam duke hasur në mendime, posaçërisht të këtyre që “shërojnë me Kur’an” që thonë: “A dëshiron të shërohesh ti? A dëshiron të mos kesh problem?” Po. “Fillo fal 5 kohë namaz.” Ky nuk shërohet. Ky e fal namazin për hatër të sëmundjes. Nuk falet namazi për hatër ose për inat të dikujt. Domethënë për hatër të sëmundjes, që mos të sëmurem, do të fal namaz. Jo. As nuk shërohesh, as namazin nuk e ke tamam. Namazi falet për kënaqësi, këtë duhet ta dimë, domethënë namazi falet për kënaqësi. Bile bile, unë disa herë kam patur diskutime me kolegët, se a duhet ti themi namazit borxh ose jo, sepse ai është obligim fetarë, ama nuk është borxh. Ne me borxh e kuptojmë se duhet t’ia kthejmë dikujt . Unë nuk e kuptoj si borxh namazin. Personi që e ndjen gajle, “au duhet të fal akshamin, gajle e madhe, si do e fal” le të mos e fal. Ose tash do të vinë teravitë inshallah (ne në Ramazan ditët e hëna jam i mendimit që ti mbajmë ligjëratat kah ora 21:30 që pastaj bashkërisht ta falim teravinë poshtë) edhe tash do të vijë të falim teravinë edhe çka do të bëjmë ne? Do të shikojmë cili hoxhë fal më shpejtë. Ma mirë mos e fal hiç, sunnet është teravia. Ja unë iu them, sa të faleni shkel e shko, bjer e ngrihu, mos e fal teravinë. Më mirë shko fale jacinë si njeri, dil anësh diku fal 4 rekate vet teravinë, se sa mos ta marrësh vesh as Kur’anin. Do të thoni: “Tamam, mirë hoxhë, mirë profesor, por hoxhallarët na falin kështu.” Aty është problemi, se krypa është prishur. Ne momentalisht jemi duke përjetuar fenë në rrokullisje, e kemi lëshuar të rrokulliset prej lartë në kodër edhe zbret poshtë. Për atë iu them që namazi nuk falet për t’iu ikur brengave dhe depresioneve dhe streseve shpirtërore, namazi përkundrazi falet për ta përjetuar shijen shpirtërore. Personi i cili e përjeton shijen shpirtërore, ai ka namaz. Ndonjëherë e kemi përjetuar krejt ne, secili prej nesh e ka përjetuar. Për shembull, ndodh ndonjë rast që vjen dikush ka ngel pa bukë edhe ju e merrni, e çoni i jepni të hajë një drekë dhe në atë moment kur i jepni të hajë drekë, filloni të ndjeni një kënaqësi të cilën nuk e keni ndjerë asnjëherë më parë, ja pra kjo është fetarësia. Momenti i fetarësisë është ky moment i ekzaltimit tuaj, momenti i përjetimit të shkrirjes në një sjellje që është sjellja e All-llahut xh.sh.. Të jeni të sigurtë që fetarësia e vërtetë ka mundësi të përjetohet vetëm në momentet kur ne përpiqemi që adhurimin/ ibadetin ta bëjmë për ta ushqyer shpirtin tonë e jo për ta mbrojtur shpirtin tonë. Atëherë kur do ta ushqejmë shpirtin tonë, shpirti jonë do të ketë fuqi që të mbrohet. Atëherë kur do ta kemi të lodhur shpirtin, atëherë ai nuk do të ketë fuqi që të mbrohet dhe ibadetet në përgjithësi bëhen me këtë qëllim. Persona të cilët do të merren me këso gjëra, do të ketë gjithmonë, ta dini, por besimtarit të vërtetë asnjëherë, asgjë nuk ka mundësi t’i bëjë dëm, edhe këtë ta dini.
Njerëzit të cilët përjetojnë depresione dhe strese të ndryshme, atëherë kur i merrni dhe përpiqeni që me një të fryrë ta kryni punën, atëherë fillon sëmundja psigjike ta dini, sepse atëherë aty ka një rreth të njerëzve të cilët bashkëpunojnë.Vini te njëri ai i merr gozhdat, shkoni tek tjetri ai merr një dërrasë dhe fillon të shkruaj në dërrasë, shkoni te ai tjetri i fryn letrat i vendos në ujë dhe thotë ta pini këtë uj, shkoni tek tjetri thotë shikoni në filan jastëkun në skaj ka disa qime ato qime (në jastëk patjetër të ketë qime pasi keni fjetur aty). Në këtë mënyrë juve u dërgojnë prej njërit te tjetri, dhe të mban një vjet kur e sheh që më t’i nis të dyshosh te ai thotë ti nuk je më për mua shko tek filani. Inshallah nuk keni patur raste të tilla, por kryesisht tradita është e tillë.
Do të thotë që janë çështje të cilat kanë mundësi të ndodhin, por ne duhet të jemi të përgaditur shpirtërisht. Inshallah javën tjetër do të vazhdojmë përsëri. Faleminderit.
