Sureja Ihlas
Javën e kaluar filluam me përkujtimin e sures Ihlas. E thash përkujtimin, për shkak se në letërsinë kuranore, nuk ekziston si term, polemika, diskutimi. Polemika është term më tepër që rrjedh nga filozofia greke dhe që në vete ngërthen diskutimin, bisedën e cila bëhet me armiqësi midis njëri tjetrit, për të ngadhnjyer në bisedë. Ka një grup i filozofëve grek që janë të emërtuar si sofistë, është filozofia greke e periudhës parasokratiane, janë mësuesit e Sokratit, të cilët kryesisht qëllimin e kanë patur që të ngadhnjejnë në diskutim, në dialog mes njerëzve.
Në historinë e së drejtës ata njihen si baballarët e drejtësisë, baballarët e avokatëve. Polemika është një prej kategorive që Aristoteli i përmend me të madhe në librat e tij, ndërsa në Islam, në fetë në përgjithësi, por në islam në veçanti, diskutimi bëhet me përkujtim.
Edhe Kur’ani kur na drejtohet neve, Zoti kur na drejtohet neve, thotë: “O ju që keni besuar, përkujtojeni Zotin sa më shpesh”, (Ahzab,41) ose thotë: “Pra ju më kujtoni Mua (me adhurime), Unë ju kujtoj juve (me shprëblim). Më falënderoni e mos Më mohoni” (Bekare, 152).
Pse ta përkujtojmë? Një prej çështjeve që shumë vështirë ka mundësi të sqarohet është kujtesa, memorja; çka është kujtesa? Kur na kujtohet diçka a e mësojmë për së dyti atë ose çka? Se në moment, shumë gjëra të cilat ne i kemi në kujtesën tonë nuk i dijmë, duhet të ndodh diçka që të na kujtohen gjërat. Në të njëjtën mënyrë edhe besimin në Zotin, pranimin e amanetit prej Zotit ne e kemi në kujtesën tonë të ngulitur, ka nevojë për një shkëndijë, që ajo kujtesa jonë ta ripërtrijë çastin kur ka qenë para All-llahut xh.sh. . Në përmasën parazanafillore, paraiskonike, ende pa u krijuar gjithësia, pa u krijaur njerëzit, pa u krijuar materia, dimensioni lëndorë i ekzistencës, All-llahu xh.sh. i tuboi shpirtërat e të gjithë njerëzve para vetes dhe iu tha:
“Përkujto kur Zoti Yt nxori nga shpina e bijve të Ademit pasardhësit e tyre dhe i bëri dëshmues të vetes së tyre (duke u thënë): “A nuk jam Zoti juaj?” Ata thanë: “Po, dëshmuam!”. Të mos thoni në ditën e kijametit: “Ne nga ky (dëshmim) ishim të panjohur”. (A’raf,172).
Do t’ua tregoj një rast që ka të bëjë me semantikën e shpalljes. Shpallja e ka semantikën e vet. Semantikë, do të thotë, rrënja, gjeneza, origjina e fjalëve; kjo përmasë është shumë e rëndësishme te shpallja. Ne muslimanët, posaçërisht në periudhën e fundit,e kemi sqaruar vetëm dimensionin formal të shpalljes. Kjo ka qenë dobësi e teologëve , pasi çdo fjalëe e shpalljes e ka origjinën e vet. Pikërisht për këtë ne themi që nuk bëhet ibadeti me përkthimin e Kur’anit dhe njeriu nuk mund ta kuptojë fenë dhe Islamin prej përkthimit të Kur’anit, për shkak se në përkthim, përkthyesi i bart gjërat që i ka kuptuar ai vetë prej shpalljes dhe në asnjë mënyrë nuk e bartë shpalljen në përgjithësi.
Unë kisha një profesor të filozofisë në Sarajevë, Prof. dr. Hilmo Neimarlija, Zoti i dhashtë të mira (ka qenë një profesor shumë i mirë, është ende) thoshte: “Unë e kam mësuar gjermanishten vetëm për ta lexuar Gëten, për shkak se nuk e kuptoja atë nga gjuhët tjera, domethënë nuk më mjaftonte atë që e kishin përkthyer prej Gëtes.” Paramendojeni kur për Geten nevojitet mësimi i gjuhës në të cilën ai ka shkruar, paramendojeni sa nevojitet për shpalljen për fjalën e Zotit.
Do të thotë nëse thellohemi në semantikën, në origjinën e fjalëve të shpalljes, atëherë përpara na dalin disa të vërteta të rëndësishme. Përgjigja belá, kur thotë Zoti “A nuk jam unë Zoti i juaj?” edhe këtu është një interrogativ me negacion, domethënë Zoti në mënyrë mohore parashtron një pyetje; Ai kishte mundësi të thotë “A jam unë Zoti juaj?” por nuk thotë “A jam unë Zoti juaj?” e përforcon “A nuk jam unë Zoti juaj?”. Kur parashtrohet pyetja “A nuk jam unë Zoti juaj?” në mënyrë pyetësore atëherë ka një përforcim. Përgjigja kur do të jepet, duhet të jetë përgjigje e cila do të vijë me përforcim, edhe për atë në gjuhën arabe kësaj mënyre të parashtrimit të pyetjes i përgjigjet me “Belá”. Belá, do të thotë: po, gjithsesi nuk ka dyshim që ti je Zoti ynë dhe kjo është sexhdeja e parë që të gjithë shpirtërat e njerëzve e kanë bërë.
Pikërisht për këtë në këtë botë nevojitet një shkendijë që njeriu ta kujtojë këtë momëntin e parazanafillës, paraiskonin, kur ka qenë para All-llahut xh.sh. dhe t’i kthehet bindja besimi në mënyrë direkte te All-llahu xh.sh.. Do të thotë që edhe sureja Ihlas është një rikujtesë për ne për atë momentin kur kemi qenë para All-llahut x.sh., kur shpirtërat tonë kanë qenë para All-llahut xh.sh. ve xhelle xhelaluhu.
Ihlas, do të thotë sinqeritet dhe sinqeriteti është elementi kryesor i besimit. Në besim, sinqeriteti është platforma ku është e mbështetur forma; ibadeti, adhurimi, namazi, agjërimi, të gjitha këto janë të kota nëse nuk ekziston lidhja e sinqeritetit midis robit dhe All-llahut xh.sh., midis krijesës dhe Krijuesit. Kjo e vërtetë është çështja më ekzaltuese dhe realiteti që njeriut ia mundëson përjetimin e fesë. Një poet arab ka thënë: “Unë isha ta vizitoj shtëpinë e Zotit ( e dini që Bejtullahu ose Qabeja, në përkthim domethënë shtëpi e Zotit;një prej obligimeve fetare të muslimanëve është që një herë në jetën e tyre ta vizitojnë Qaben, Bejtullahun dhe të bëjnë disa forma të adhurimit, të rrotullimit rreth Qabes, ta bëjnë tavafin) Qaben dhe pashë aty një grup të njerëzve të cilët kishin ardhur që ta vizitojnë shtëpinë, ndërsa unë nuk kisha shkuar ta vizitoj shtëpinë, unë kisha shkuar ta vizitoj Pronarin e shtëpisë (sahibul bejt), domethënë, Nikoqirin dhe përderisa nuk e vërejta Nikoqirin, nuk u rrotullova përreth Qabes, nuk e përjetova (Zoti nuk shihet me sytë e ballit, por shihet me sytë e zemrës) përderisa nuk e përjetova praninë e Zotit nuk e bëra tavafin.”
Një ditë Hz. Aliu ishte me shokët e vet ( Hz. Aliu është halifi i katërt pas Pejgamberit s.a.v.s. mirë po ka qenë shumë i shquar me dituri dhe të tre halifët e tjerë janë konsulltuar me të për të gjitha çështjet fetare; Pejgamberi a.s. thotë: “Unë jam qyteti i diturisë, ndërsa Aliu është dera e tij”) dhe i pyeti: “A ka në mesin tuaj dikush që e ka parë All-llahun xh.sh.?” të gjithë të pranishmit të habitur heshtën. Një i ri prej një skaji tha: “Po, unë e kam parë.” Menjëherë të pranishmit filluan t’i vërsulen, ta sulmojnë dhe ti thonë: “si ke mundësi të thuash që e kam parë Zotin?’. Të thuash që e kam parë Zotin atëherë i mveshish formë Atij dhe kjo është e ndaluar nga aspekti fetar”. Hz. Aliu tha: “Mos shpejtoni! Të shohim, le ta sqarojë se çfarë dëshiron të thotë me këto fjalë? Ku e ke parë? Si e ke parë?” I riu tha: ”Një ditë shkova në vreshtën e një fqiut tim që të vjedh rrush dhe kur hyra në vreshtë, e pashë se Ai rrintë në skaj të vreshtës dhe më tha: Mos vjedh, se nuk është mirë të vjedhësh.” dhe unë u ktheva nuk vjodha rrush.” Atëherë Hz. Aliu i thotë: “ Të qëndrosh me këtë besim !”. Do të thotë, që në moment, kur diçka të kthen prej një vepre të keqe, dije që është prania e Zotit. Nuk është me rëndësi forma si të kthen nga e keqja, por është me rëndësi esenca se kthehesh prej një të keqeje.
Jam duke punuar në një libër të një klasikut tonë. Klasikët tonë kur i kanë sqaruar çështjet pak u kanë dhënë një trajtë të dramës, një formë i përshkrimit sikur e shihet në ekran televiziv çështja për të cilën flitet. Libri flet për relacionin e Ibrahimit a.s. me Nemrudin.
Nemrudi është një perandor babilonas, që e ka konsideruar veten për zot dhe Ibrahimi a.s. është një pejgamber i Zotit i cili është dërguar në atë popull dhe është i pari që është ballafaquar me besimin e institucionalizuar politeist, me adhurimin e idhujve dhe ai vetë në mënyrë direkte e ka kundërshtuar atë.
Një ditë Nemrudi së bashku me popullin e vet kishin dalë jashtë qytetit, në një manifestim të tyre dhe Ibrahimi a.s. e shfrytëzoi rastin dhe hyri në faltoren e tyre, ku kishte shumë idhuj, të cilëve ata u besonin dhe i theu ata, ndërsa sëpatën me të cilën i theu idhujt e vari në qafën e më të madhit në mesin e tyre. Kur ata u kthyen prej manifestimit në faltore dhe panë që ishin të thyera idhujt dhe të shkatërruara, filluan ta pyesin njëri tjetrin se kush do të kishte mundësi ta bëjë një gjë të tillë. Kur’ani e sqaron këtë ngjarje dhe thotë: “ Dhe i bëri ata copa-copa, përveç idhullit të tyre më të madh, kështu që ata t’i drejtoheshin atij.Disa thanë: “Kush i bëri kështu zotat tanë? Me të vërtetë, ai është keqbërës!” Të tjerët u përgjigjën: Dëgjuam një djalosh që i përgojonte, quhej Ibrahim.Atëherë silleni atë para syve të botës, që ata të dëshmojnë” – thanë ata. Ata e pyetën: “Ti i bëre kështu zotat tanë, o Ibrahim? Ai tha: “Jo! Këtë e ka bërë ky i madhi i tyre. Pyesni ata, nëse flasin! Atëherë ata i thirrën mendjes dhe i thanë njëri-tjetrit: “Me të vërtetë, ju vetë jeni keqbërësit. Pastaj ulën kokat dhe i thanë: “Sigurisht që ti e di, se këta nuk flasin! Ai u tha: “Mos vallë, ju adhuroni në vend të Allahut gjëra që nuk mund t’ju sjelljn kurrfarë dobie e as dëmi?! Mjerë ju dhe mjerë ata që ju i adhuroni në vend të Allahut! A nuk arsyetoni?!”. ( Enbija 58-67)
Shkojnë, e marrin Ibrahimin, e sjellin para Nemrudit, ai e pyetën Ibrahimin a.s. : “A i theve ti këto idhuj?” Ai përgjigjet: “Pse më pyetni mua? Shiqoni sëpatën e ka të varur në qafë ai më i madhi, ndodhta ai është hidhëruar me të tjerët dhe i ka thyer. Pyeteni atë?” Ata me gojën e vet deklarojnë që ata nuk bëjnë as dëm as dobi, si ka mundësi që ti thejë ata idhujt?
Semantika është me rëndësi edhe këtu se idhujt nuk janë vetëm statuja, nuk janë vetëm skulptura, idhujt ka mundësi të jenë edhe shumë gjëra në brendinë tonë, shpeshherë idhull më i madh mund të jetë uni jonë ego’ja jonë. A e dini se mund ta shkatërrojmë tërë shoqërinë kur duam ta ushqejmë egon tonë? Mund ta shkatërrojmë familjen, fëmijët, gruan krejt nëse i përkulemi egos tonë dhe duam ta kultivojmë vetëm atë. Edhe ego’ja mund të bëhet idhull për ne. Ndonjëherë edhe namazi, ibadeti, nëse ne shesim fodullëk se ne falemi edhe ajo mund të na bëhet idhull. Ne nuk e falim namazin për ta falë namazin, ne namazin e falim për t’iu përkushtuar Zotit, për t’iu përkulur Zotit. Nëse e japim zeqatin që dikush të thotë ‘valla ky qenka shumë bujarë ’ ose nëse iu bëjmë të mirë njerëzve për kundërvlera të ndryshme, atëherë të gjitha këto e humbin dimenzionin e sinqeritetit, të gjitha këto janë idhuj janë po ato idhuj të cilët i ka thyer Ibrahimi dhe të cilat duhet t’i thejmë edhe ne në brendinë tonë nëse kemi dëshirë t’i afrohemi me sinqeritet Allahut xh.sh..
Dhe në këtë libër klasiku ynë thotë që Nemrudi kishte një qytet. Në hyrje të atij qyteti kishte dy zogj dhe çdoherë kur njerëzit hynin brenda atij qyteti zogjtë e lajmëronin Nemrudin, se me çfarë qëllime kanë hyrë personat që hyjnë në qytet dhe Nemrudi në bazë të asaj sillej ndaj atyre personave. Edhe Ibrahimit a.s. thotë, All-llahu i dha një qytet kuptimorë, në të cilin kishte dy zogj. Njëri prej atyre zogjve ishte ndërgjegjja e tij, zogu i dytë ishte shpallja. Në të gjitha rastet ta dini që elementet e Kur’anit shpalljes janë në përputhshmëri të plotë me ndërgjegjen e njeriut. Çdo vepër të cilën shpallja e ndalon, në të njëjtën kohë e ndalon edhe ndërgjegjja e njeriut. Nuk them arsyeja për shkak se arsyeja është relative. Për shembull, ata që kanë arsye makiaveliste mund të arsyetojnë vjedhjen për të arritur qëllimet, të vrasin që ta arrijnë qëllimin, të shesin drogë të arrijnë qëllimin, ama ndërgjegjja asnjëherë nuk e lejon këtë dhe ai zogu i parë çdoherë është zëri i ndërgjegjes, ndërsa i dyti është zëri i shpalljes.
I riu, që e përmendëm më sipër, në krye të vreshtës e ka parë dhe dëgjuar zërin e ndërgjegjes së tij që i ka thënë “Mos e bëj këtë se nuk është punë e mirë”.
Kijameti bëhet atëherë kur e keqja bëhet normale dhe e zakonshme, kur e keqja e mund zërin e ndërgjegjes brenda nesh . Ka një mënyrë e shprehjes tek ne, dhe thuhet: ”Mua më sheh Zoti ani se më shohinedhe njerëzit”. Nuk është ashtu. Fakt është që nëse të sheh Zoti ani se të shohin të tjerët, mirë ama ka një problem tjetër. Me një sjellje të tillë ti bëhesh shkak që e keqja të bëhet normale. Vjedhja nuk mund të bëhet normale, gënjeshtra nuk mund të bëhet normale. Ndoshta njeriu ka mundësi të gabojë ndonjëherë, por assesi nuk i lejohet që të keqen ta shndërrojë në normale, sikur asgjë nuk ka ndodhur. Ndërsa , dy zogjt, ndërgjegja dhe shpallja, pa ndërprerë kanë funkcion vetëm atëherë kur kemi ne sinqeritet dhe kemi lidhje direkte me All-llahun xh.sh.. Për ta vendosur këtë lidhje duhet të kemi receptorët e mirë. Prej andej emisioni transmetohet nga Zoti, por është me rëndësi që marrësit, antenat, tek ne të jenë të hapura, që të kenë mundësi ta marrin transmetimin që vjen nga ana e All-llahut xh.sh..
All-llahu xh.sh.nuk ia ndërpret, nuk ia pengon krijesës së tij lidhjen e sinqeritetit, prandaj nevojitet që ne nëpërmjet të shpalljes, nëpërmjet të ndërgjegjes, nëpërmjet të aktiviteteve që i bëjmë gjatë jetës tonë me qëllim që ta rrokim elementin e sinqeritetit. Njëkohësisht kjo është shkëndija që neve do të na përkujtojë atë momentin parazanafillor, kur i kemi thënë Zotit që ne ty të pranojmë për Zot.
S’ka dyshim që për ta pranuar diçka duhet ta njohim. Përderisa nuk e njohim dikë, nuk kemi mundësi të krijojmë shoqëri me të. Ju përderisa nuk më njihni mua, do të më afroheni me paragjykime. Edhe njerëzit të cilët nuk e njohin Zotin, i afrohen Atijme paragjykime. Njeriu gjithsesi ka nevojë të njohtohet me Zotin, duhet të takohet me Të, duhet të bëjë pak muhabet me Të. Zotin neve na e njohton shpallja. Ja për shembull, elementi i parë, ajeti i parë i sures Ihlas tAll-llahu xh.sh. thotë: “Thuaj (huvallahu) Ai është një!”.
All-llahu xh.sh. në shpalljen e Tij na paraqitet nëpërmjet të disa emrave dhe disa cilësive të tij. Cilësitë kryesore të Zotit në fenë islame janë 14 cilësi, që ndahen në dy grupe të rëndësishme. Grupi i parë janë sifatet qenësore, cilësitë qenësore të Zotit, që ne në literaturë islame i emëtojmë si sifati dhatije-cilësitë vetore të Zotit. Grupi i dytë i cilësive janë cilësitë thubutije ose cilësitë e konturave, pasqyrimeve të Zotit në gjithësi.
Përveç tyre Kur’ani përmend edhe 99 emra të Zotit, që ne në literaturën islame i emërtojmë si esmaul husna-emrat e bukur të All-llahut xh.sh. dhe në Kur’an në lidhje me to thuhet:” All-llahu ka emrat më të mirë, andaj Atë thirreni me ata e hiquni nga ata që bëjnë shtrembërime me emrat e Tij. Ata kanë për t’u shpërblyer (me dënim) për veprimet e tyre”. (A’raf,180)
Për shembull, disa prej atyre emrave ne i përdorim gjatë lutjeve tona, për shembull emri Rahim, Rahman, Melik, Hafidh, Kuddus, Mu-umin, Muhejmin janë emra të All-llahut xh.sh. të cilët në të njëjtën kohë kanë edhe kuptimet e tyre. Ata na njohtojnë me Zotin, por në të njëjtën kohë janë edhe shifra të cilët neve na lidhin me botën shpirtërore, të cilët na e qetësojnë shpirtin, të cilët kur i lexojmë, kur i lutemi All-llahut xh.sh. e ndjejmë një prehje shpirtërore .
Do të fillojmë me cilësitë dhatije, me vetoret dhe pastaj do të vazhdojmë me të tjerat.
Cilësia e parë e All-llahut xh.sh. është Vuxhud. Vuxhud do të thotë: Zoti ekziston.
Ekzistencën e Zotit kemi mundësi ta shohim në gjithësi nëpërmjet të disa mënyrave. Në të gjitha fetë po edhe në Islam ka një diciplinë shkencore e cila quhet kelam-akaid ose apologjetikë. Apologjetika është një disiplinë shkencore e cila ekziston edhe në filozofinë antike greke dhe do të thotë mbrojtje. “Apologjia e Sokratit”, për shembull, e keni dëgjuar librin ose me emërtimin tjetër “Mbrojtjae Sokratit” është një libër shumë i mirë . Ua preferoj ta lexoni dhe ta lexoni pak me elemente të bisedës tonë dhe të mendoni pakrreth saj.
Sokrati është dënuar (pasi erdhëm te Sokrati) për dy çështje. Çështja e parë është pse e ka prishur rininë. Ai është i dënuar për të njëjtin shkak pse është dënuar edhe Ibrahimi; dhe çështja e dytë është se ka folur për çështje të cilat nuk janë mësuar ti dëgjojnë popullata, është avangardist (edhe të gjithë pejgamberët kanë qenë avangardistë, ta dini, kanë qenë kundër traditave të kalbura, të qelbura të popullatës ku janë dërguar). Për këto dy gjëra është dënuar Sokrati, do ta lexoni në “Mbrojtja” dhe kur e pyesin Sokratin: “Prej nga i di ti këto gjëra ? Kush t’i mësoi këto?”, thotë “Mua për këto më lajmëroi Orakulli.” Kush është Orakulli, a e keni dëgjuar? Në filozofinë greke nuk ka filozof me këtë emër, Orakulli është diçka që Sokratit i vjen prej diku tjetër. Diçka tejfizike.
Do të thotë që edhe në filozofinë greke e kemi apologjetikën si një disiplinë, edhe në të gjitha fetë. Ajo me paraqitjen e argumenteve për ekzistimin e Zotit. Argumentimi i Zotit nuk është besim, këtë ta dini, Fakiri asnjëherë nuk përpiqet ta argumentojë Zotin. Zoti as nuk mbrohet as nuk argumentohet. Zoti nuk ka nevojë për bodyguard (badigard), por s’ka fjalë që procesi i besimit është një proces i komplikuar, nuk është i thjeshtë. Për të ardhur deri tek shija e besimit, nevojitet të kalohet nëpër një proçes të dijes, e cila nuk është besim, por rrugë, metodë që çon te besimi. Pasi ka një numër të madh të orientalistëve të cilët e njohin apologjetikën islame shumë më mirë se unë, mirë ama nuk janë besimtarë. Ka shumë njerëz që kur uleni me to e shihni se kanë lexuar 100 libra për fenë dhe iu shesin pallavra deri në mëngjes, por kur u thoni : ‘mirë çka bëre për Zotin sot ti?’Nëse tërë ditën ka gënjyer, ka mashtruar , atij nuk i vlen asgjë se di për Zotin shumë. Do të thotë që argumentimi i Zotit dhe dija për Zotin nuk janë fetarësi.
Një dijetar, Shejh Tustari, një sufi, një dijetar shpirtëror musliman ka qenë duke ndenjur me shokët e vet në Bagdad dhe aty ka kaluar një dijetar tjetër, Imam Bakilani (është një dijetar shumë i njohur i akaidit, apologjetikës islame, shkencës e cila merret me argumentimin e Zotit) edhe njëri prej nxënësve të Tustariut i ka thënë: “Shejh (dijetarë, mjeshtër) është duke kaluar një dijetar i madh që quhet Bakilani, ai di 1001 argument për ekzistencën e Zotit.” Tustari i thotë që: “Po kur Ai nuk ishte në mesin tonë që duhet ta argumentojmë? Unë asnjë moment nuk e ndjeva veten pa praninë e Atij. Ai gjithnjë ishte këtu, pse ka nevojë ta argumentojmë?” Do të thotë se besimi nuk është argumentim, nuk është dije, sikur të ishte dija, Zoti do të thoshte në shpallje “Më dini mua”, Ai thotë “Më besoni mua” dhe të gjithë ata që mendojnë se vëtëm nëpërmjet të logjikës kanë mundësi të arrijnë deri te besimi, mashtrohen.
Logjika është një mjet edhe vet logjika si disiplinë është mjet, është mjet për t’i mësuar shkencat tjera, vetëm te ne shqipëtarët njerëzit pa lexuar asgjë me logjikën e vet konkludojnë. Logjika nuk është shkencë, logjika është mjet e cila na i mëson mënyrat dhe metodat nëpërmjet të cilave kemi mundësi ta mësojmë një shkencë ose një diciplinë tjetër. Edhe feja nuk mundet të njihet vetëm me rezonime dhe logjikime boshe. Këtë nuk e them vetëm për ata që nuk janë fetarë, e them edhe për këto të cilët janë fetarë, se edhe ata nëpërmjet të logjikës së tyre mundohen të flasin për fenë. Nuk mundet ashtu, nuk ka mundësi në atë mënyrë.
Feja është një diciplinë shumë e komplikuar e cila ka nevojë për qasje të thellë dhe pa paragjykime. Kjo është shumë e rëndësishme, domethënë, pa paragjykime. S’ka rëndësi a do ta pranoni ose nuk do ta pranoni një çështje, ka mundësi mos ta pranoni, por është me rëndësi që kur do të marrim ta diskutojmë, kur do të marrim t’ia përkujtojmë njëri tjetrit, t’ia përkujtojmë vetvetes, atëherë duhet të thellohemi pa paragjykime. Nejse.
Vuxhud do të thotë, Zoti ekziston. Për ekzistencën e Zotit në historinë e mendimit islam janë dhënë shumë argumente, që më vonë edhe në letërsinë krishtere dhe letërsinë hebreje këta forma të argumentimit të Zotit janë bërë baza të argumenteve të tyre.
Për shembull një prej shkencëtarëve, apologjetëve kryesorë hebrej, të shekullit të XIII, kur është sistemuar argumentimi i Zotit te hebrejtë, është Mejmonidisi. Ai ka qenë nxënës i Universitetit të Kordobës, ku profesorë i ka patur muslimanët. Toma Akuinasi është një filozof shumë i njohur dhe një teolog i njohur krishter dhe ka 5 argumente (5 rrugë, u thotë ai) në të cilat flet për argumentimin e Zotit, janë në mënyrë direkte të marrura prej veprave të Imam Gazaliut .
Fakiri, do të përpiqem, që brenda disa ligjëratave, të flas për disa prej këtyre argumenteve.
Argumenti i parë është argumenti ontologjik. Ontologjia është një disiplinë shkencore e cila flet mbi qenien, mbi të qenurit. Argumenti ontologjik është argument që niset nga qenia absolute dhe shkon drejtë atyre realtive.Që domethënë se Zoti ekzistondhe si pasojë e ekzistencës së tij ekzistojmë edhe ne. Nuk kemi mundësi ta sqarojmë ekzistencën tuaj edhe timen përderisa nuk pranoni ekzistencën e një superfuqie.
Për shembull, ne ekzistojmë nga vetvetja vallë? A na ka pyetur dikush ku kemi ardhur, ku kemi lindur? Sikur të na kishte pyetur shumica prej nesh nuk do të kishim dëshirë të lindim. A na pyet dikush kur do të vdesim? Nuk na pyet. A jemi të sigurtë për jetën tonë në këtë moment? Nuk jemi të sigurtë. Për asgjë nuk jemi të sigurtë në jetë, asgjë nuk e dimë çka do të ndodh me ne. Njeriu i cili i ka të gjitha këto mangësi, krijesa që i ka krejt këto mangësi nuk mund ekzistencën t’ia mvesh vetvetes. Po, si vërtetojmë se ekzistojmë atëherë? Vërtetimi i ekzistencës bëhet me pranimin e ekzistencës së Krijuesit. Dekarti ka thënë “Cogito, ergo sum”-“Mendoj, do të thotë ekzistoj”. Por, esenca e kësaj fjale është: unë jam i vetmi i cili ka mundësi të mendojë për Zotin. Atëherë kur njeriu ka mundësi të mendojë për Zotin, atëherë të qenurit e tij ka kuptim, përndryshe nuk ka kuptim. A keni menduar ndonjëherë për shembull pse në një pjesë të filozofive ekziston reinkarnacioni? Çka është elementi bazë, filozofia e reinkarnacionit? E dini çka është reinkarnacion? Reinkarnacion është një besim i feve lindore, posaçërisht budizmit konfuçionizmit, që pohon se shpirti transferohet prej një trupi në trup tjetër, është si një vazhdimsi e besimit mbi karmën tek ata. Karma është besim në kauzalitetin, shkak-pasojën, domethënë, çdo gjë është shkak i një pasoje, çdo pasojë është pasojë e një shkaku në botë. Si pasojë tek to shpirti kalon prej një trupi në një trup tjetër, nëse ka qenë i mirë në këtë jetë në trupin tjetër do të kalojë si më i mirë, do të bëhet engjull ose do të bëhet Zot ose nëse ka qenë i keq , atëherë do të bëhet bretkocë, do të bëhet macë, e kështu me rradhë.
Si pasojë mund të konstatohet se njeriut i vjen e pakuptimtë që ekzistencën ta kornizojë brenda 50 vjetëve ose 100 vjetëve, sa do të jetojë në këtë botë dhe pas asaj të mos ketë asgjë. Nëse nuk ka besim në metafiziken, në atë që nuk duket, atëherë njeriu është i domosdoshëm që t’i gjejë një rrugëdalje ekzistencës së vet dhe këtë e ka bërë nëpërmjet të reinkarnacionit. E vetmja ideologji e cila nuk i ka kushtuar rëndësi tejfizikes ka qenë komunizmi dhe materializmi, si pasojë ka qëndruar 50 vjet dhe ka shkuar. Njedriu nuk mund ta pranojë që të jetojë 50 vjet dhe t’i mbarojë puna, mos të ketë më për të asgjë, por ka nevojë të besojë në një vazhdimësi të ekzistencës së tij. Pra, argumenti ontologjik e plotëson nevojën që ta vazhdojmë ëkzistencën tonë, dhe kur të kryhet dimenzioni i jonë brendabotëror, imanent, të vazhdohet me atë transhedent, jashtëbotëror. Kur’ani për këtë thotë: ata që besojnë dhe bëjnë vepra të mira, do të jenë përgjithmonë në xhennet.
Xhennetin ne e kemi kuptuar çdoherë se ka të bëjë vetëm me botën tjetër. Xhennet do të thotë kopsht, kopshti është metafora e qetësisë dhe rehatisë. Xhennet është edhe kjo botë. Në një ajet në suren Rrahman thuhet: “Kush i afrohet Zotit me kujdes dhe respekt, për të ka dy xhennete”. Njëri prej këtyre xhenneteve është rehatia dhe jeta e qetë si besimtarë në këtë botë dhe këtë rehati nuk mund ta bleni me asgjë tjetër, prandaj xhenneti është rehati edhe në këtë botë.
Personi që me sinqeritet të përpiktë i nënshtrohet Zotit, i përkushtohet Zotit, ai bëhet i përhershëm për shkak se ajeti kuranorë thotë: “Ata të cilët besuan dhe bënë vepra të mira, ata do të jenë përgjithmonë në xhennet” do me thënë prej këtij momenti e tutje vepërmirësia e bën njeriun të përhershëm, e lidh si një hallkë në zinxhirin e ekzistencës së përhershme. Faleminderit
