Ligjërata e 24 nga Prof.Dr.Metin Izeti

Sureja Ihlas
Javën e kaluar ne e përfunduam sqarimin brenda mundësive tona në lidhje me cilësitë e Allahut xh.sh., posaçërisht për sa i përket cilësive vetore/dhatije dhe cilësive përqëndruese/thubutije të Allahut xh.sh. dhe thamë që këtë javë do të flasim për cilësitë fi’lijje/vepruese të Allahut xh.sh.. Por, para se të themi disa fjalë në lidhje me cilësitë vepruese dua të theksoj se nëpërmjet cilësive vetore dhe cilësive përqëndruese, ne dalëngadalë fillojmë të bëjmë një fizionomi metafizike të Zotit. Kjo fizionomia metafizike është diskutuar shumë, posaçërisht në gjysmën e dytë të shekullit të XX në Europë. Albert Kamy, është një prej filozofëve shumë të fortë të shekullit të XX, është francez prej Algjerie, “Miti mbi sizifin” është vepra e tij (nëse nuk e keni lexuar është mirë ta lexoni) dhe ai flet për këtë çështjen e fizionomisë së gjithësisë dhe botës. Fizionomia metafizike është një term që njerëzit posaçërisht në periudhën bashkëkohore e kanë krijuar në kokën e tyre. Për shembull njeriu oriental ka krijuar një fizionomi në veten, në shpirtin e vet në lidhje me njeriun oksidental/perëndimorë (oksidenti është perëndimi, orienti është lindja), por në të njëjtën kohë edhe njeriu oksidental, shkencëtari oksidental ka krijuar në imagjinatë një fizionomi të caktuar në lidhje me njeriun e lindjes dhe këto fizionomi të krijuara në bazë të imagjnatës dhe paprekshmërisë kanë bërë që mos ta njohin njëri tjetrin si duhet. Nëpërmjet të cilësive të Allahut xh.sh. njeriu në imagjinatën e tij krijon një fizionomi metafizike, si e përjeton Zotin. Nëpërmjet të cilësive të Allahut xh.sh. vendosen disa kufijë në bazë të cilave ne duhet të orientohemi kur flasim për Allahun xh.sh. dhe nëse pak më tepër thellohemi dhe ti analizojmë cilësitë të cilët i përmendëm deri më tash, do të shohim që në kokën tonë fillon të krijohet një imagjinatë e cila është brenda binarëve të të lejuarës dhe brenda binarëve të shpalljes/zbulesës, domethënë cilësitë na orientojnë se cilat janë mënyrat ku kemi mundësi ne ta përjetojmë si duhet Zotin.
Një grup tjetër i cilësive të Allahut xh.sh. janë cilësitë vepruese/fi’ilije. Në mesin e këtyre cilësive të Allahut xh.sh. bëjnë pjesë kryesisht dy grupe të cilësive. Grupi i parë është grupi i cilësive të krijimit/tahlik dhe grupi i dytë i cilësive është grupi i cilësive të begatisë, të furnizimit/terzik të Allahut xh.sh. Në grupin e cilësive tahlik unë nuk do të ndalem për shkak se kur folëm për cilësinë tekvin në cilësitë përqëndruese, folëm për krijimin. Në cilësitë vepruese të Allahut xh.sh. potencohet qartë se Ai nuk është jashtë gjithësisë, po është i inkuadruar brenda gjithësisë dhe krijimi në gjithësi ka krijim të pandërprerë. Allahu nuk mund të jetë statik, ai në çdo moment është në një punë të re. Ka disa mendime ku thuhet që Zoti është mbi arsh dhe nuk ka lidhje me botën, është tërhequr mbi arsh; përafërsisht janë si dualistët të cilët pretendojnë se Zoti dhe gjithësia janë dy gjëra të ndara, për atë e kanë emrin dualist, Zoti është jashtë Gjithësisë ndërsa Gjithësia është një entitet veç Zotit. Një pohim i tillë nuk është në relacion të drejtë me botëvështrimin kuranor për Zotin dhe për gjithësinë.
Ka një ajet në Kur’an i cili është diskutuar shumë (neve nuk na intereson ky diskutim, kjo polemikë, por vetëm ta keni të njohur) që thotë :“ I Gjithëmëshirshmi mbi Fron u ngrit (si i takon Madhërisë së Tij).” ose “I Mëshirshmi e ka marrë nën sundim të vetin arshin” ( Ta-ha, 20:5) dhe këtë disa e përkthejnë se Zoti është me individualitetin e Tij mbi arsh dhe rrin atje. Nga aspekti i fizionomisë metafizike të Zotit, Atij nuk mund ti thuhet që ka një vend të caktuar. Çështje e dytë është, që këtu, në këtë ajet nuk përdoret termi i cili e cilëson individualitetin e Zotit/dhatin. Termi i cili e cilëson individualitetin e Zotit është Allah, ndërsa këtu thuhet er-Rahman, bëhet fjalë për cilësinë e mëshirës së Allahut xh.sh. dhe arshi në këtë kontest kuranor e ka kuptimin e çdo gjëje përveç Zotit, domethënë, konsiderohet si qenie më e lartë që i ka nën flatrat e veta edhe të gjitha dimensionet tjera të ekzistencës dhe Allahu xh.sh i ka të gjitha këta nën sundimin e vet.
Por, çështja më e rëndësishme që ka të bëjë cilësitë fi’lijje është që Allahu xh.sh. pandërprerë është brenda gjithësisë dhe nuk është i ndarë prej saj. Një prej dualistëve kryesorë është Aristoteli. Ai thotë që Zoti e ka kurdisur sahatin e Gjithësisë, e ka lënë që të punojë brenda sistemit të kauzalitetit/shkak-pasojës dhe është tërhequr vet. E keni dëgjuar që ka një term aristotelian për identifikim të Zotit ku thuhet se Zoti është lëvizës i palëvizshëm, domethënë Zoti vet është i palëvizshëm ndërsa i lëviz gjërat. Mendësia fetare nuk e pranon këtë, në suren Rahman thuhet:“Çdo moment/çast Zoti është në një punë të re” ( Rahman, 55:29), domethënë ai është dinamik, asnjëherë nuk mund t’i mveshet statika. Dinamika e Zotit manifestohet nëpërmjet cilësisë së Tij të krijimit dhe nëpërmjet cilësisë së Tij të furnizimit të njerëzve, këto janë cilësitë vepruese të Allahut xh.sh.. Brenda krijimit ka disa terme nëpërmjet të cilave Allahu xh.sh. e shpreh krijimin e vet në Gjithësi. Termi i parë është halek/tahlik. Haleka përdoret në Kur’an shumë dhe kryesisht është komentuar si krijim i Zotit prej hiçit. Hiç’i është çështje shumë relative dhe në moment që çdo gjë e ka kapluar ekzistenca, që Zoti e ka përfshirë ekzistencën, atëherë nuk mund të bisedoni për hiçin në asnjë moment, e kam qëllimin për hiçin absolut. Hiçit në gjuhën arabe i thonë adem. Në Kur’an askund nuk ka që thotë Zoti krijoi diçka prej hiçit, po thuhet që Zoti ka krijuar prej mosqenia. Mosqenia ka dallim prej hiçit; Mosqenie do të thotë diçka që nuk është qenie. Imam Ebu Hanifeja në vepërën e tij “Fikhul ekber” thotë:” Zoti i ka krijuar gjërat jo prej gjësë/ La min shej’in. Sipas mendësisë sufike ky krijim është prej nurit të Zotit domethënë prej dritës, ka një dalje në mënyrë iluministe prej Allahut xh.sh.. Por Zoti është fakt që nuk e ka krijuar gjithësinë prej gjësë, domethënë, nuk ka patur një materie tjetër, siç thonë materialistët, prej të cilës e ka krijuar gjithësinë, materia nuk është parazënafillore/ e pafillimtë, ndërsa Zoti materien e ka krijuar jo prej gjësë, nëse asgjë tjetër nuk ka patur, ka patur ide, gjithësia ka ekzistuar në dijen e Zotit edhe prej asaj dijes e ka krijuar gjithësinë dhe njeriun dhe krejt çka ekziston.
Ajo që ka të bëjë me ne sonte është që ky krijim vazhdon pandërprerë dhe brenda këtij krijimit ka edhe koncepte të tjera që i përdor Allahu xh.sh. Për shembull, kur flet për krijimin Zoti në Kur’an përveç halekassemavati vel erd/ krijoi qiellnat e tokës, e përdor edhe konceptin fetarassemavati vel erd, domethënë, Zoti është krijues edhe nga aspekti i natyrshmërisë së gjithësisë. Do të thotë që Zoti është prezent në natyrshmërinë, natyrshmëria e krijimit të njeriut vjen nga Allahu xh.sh. dhe ajo përsosshmëri për të cilën në suren Tin Allahu xh.sh. thotë :“Ne njeriun e kemi krijuar në formën më të bukur”. Këtu forma më e bukur/ahseni takvim është një kategori estetike, domethënë, nuk thotë e kemi krijuar në formën më të drejtë, në formën më të mirë, thotë, e kemi krijuar në formën më të bukur; është një kategori estetike e cila e tregon dimensionin e vlerës së njeriut në gjithësi dhe për këtë çështje Allahu xh.sh. në këtë dimension e përdor termin fatirussemavati vel erd. Krahas kësaj Allahu xh.sh. në Kur’an e përdor edhe një term tjetër për krijimin edhe ai është bediussemavati vel erd. Bediussemavati vel erd do të thotë krijues i cili nuk ka mostër para vetes, e ka kuptimin e krijimit edhe të gjërave që nuk kanë mostër. Të gjitha gjërat të cilat Allahu xh.sh. pandërprerë i krijon në gjithësi, nuk e kanë mostrën e vet, nuk e kanë modelin e vet. Njeriu në gjithësi zbulon dhe bën në bazë të modeleve të cilat i ka dhënë Zoti, këtë ta dini. Shiheni e tërë teknologjia është e bazuar në një prej gjallesave të krijuara nga Zoti. Disa herë unë e kam thënë një shembull që më ka lënë mbresa, japonezët kanë bërë një dozer i cili përdoret për hapjen e tuneleve. Kur dozeri hyn në tunel, nëse e hedh pas dheun, atëherë do ta mbyll rrugën e vet dhe nuk do të mund të del më jashtë. Ose duhet të jetë shumë i madh që ta merr brenda e pastaj kur të del jashtë ta hudh, ose duhet diçka tjetër dhe ato e kanë përdorur një mënyrë që e kanë gërryer e kanë hudhur dheun anash dhe e kanë shtypur. Si shembull për këtë e kanë marrë urithin, domethënë, urithi kur i hap vrimat në tokë, punon sipas këtij sistemi. Njeriu bën diçka të re, duke u bazuar në atë që Allahu xh.sh. e ka bërë. Për shembull, aeroplani kryesisht është i bazuar tek zogjtë, në shpezët të cilat fluturojnë, bile edhe dukjen në masë të madhe ka të tillë.
Edhe një term tjetër që Allahu e përdor në Kur’an është xheale. Shpeshherë njerëzit të cilët nuk janë të thellë në aluzionin, metrikën, metaforën, simbolikën e Kur’anit në mënyrë të gabuar i kuptojnë ajetet e Kur’anit, këtë e bëjnë edhe një pjesë e madhe e kolëgëve tanë/, për shkak se secili prej këtyre termeve kuranore e ka origjinën e vete në poezinë arabe. Personi i cili nuk e njeh mirë poezinë paraislamike, nuk mund të jëp vlerësime të drejta për Kur’anin, për termet kuranore. Ne kur i përkthejmë në shqip, krejt këto terme i përkthejmë si krijim, pasi nuk kemi sinonim tjetër. Në një ajet në Kur’an thuhet, fe xhealna minel mai kulle shej’in hajj/ “Dhe ne çdo gjë të gjallë e kemi krijuar prej ujit”. Në shikim të parë duket se ka një kontradiktë, pasi ne kur e përkthejmë në shqip edhe xheale e përkthejmë krijim, por edhe haleka/atje ku thotë njeriun e kemi krijuar prej dheut, edhe aty e përkthejmë krijim. Këtu thotë prej ujit, ndërsa atje thotë prej dheut, cila është e drejtë? Fjala haleka ka të bëjë për krijimin e parë, ndërsa fjala xheale e ka kuptimin që diçka që është potencialisht ekzistente, ta fusësh në funksion dhe çdo gjë e gjallë në gjithësi, në funksion futet nëpërmjet të ujit. Allahu xh.sh. në ajet thotë: “Çdo gjë e bëmë të gjallë dhe gjallërinë e saj e mbrojtëm nëpërmjet të ujit” dhe kjo vazhdimisht është prezente në gjithësi. Cilësia tjetër fi’ilije është cilësia terzik ose ten’im. Terzik do të thotë dhënie e rizkut/furnizimit, furnizim i njerëzve me të mira, dhe kjo është një delikatesë shumë e rëndësishme e fesë. Sipas besimit islam dhe Kur’anit, rizkun dhe furnizimin/begatinë njerëzve ua jep Allahu xh.sh.. Njeriu është vetëm se shkak që ta inicojë ardhjen e rizkut nga ana e Allahut xh.sh. dhe rizkun çdo ditë e jep Allahu xh.sh., prandaj Ai çdo ditë është prezent në gjithësi; për atë ne kur ulemi të hamë bukë themi bismillahirrahmanirrahim/ në emër të Zotit, Mëshiruesit, të Gjithëmëshirshmit, kur çohemi prej tryezës, atëherë themi elhamdulilah/ falënderimi i qoftë Allahut xh.sh.. Kjo kështu për shkak se në Kur’an Allahu xh.sh. thotë “Nëse ju mua më falënderoni për begatitë/nimetet të cilat ua kam dhënë, unë do t’ua shtoj juve ato begati”. (Ibrahim, 14/7). Në të shumtën e rasteve njerëzit mendojnë se fitimin e kanë prej vetes së tyre, nuk është e vërtetë. Posaçërisht ky shekulli XX-XXI është përplot me filozofi të konsumit, ku kryesisht njeriu nuk konsiderohet si vlerë, si çështje aksiologjike, por konsiderohet vetëm si një shpenzues.
Ne kur diskutojmë për furnizimin, mendojmë se rizku, ka të bëjë vetëm me çështjen se a kemi të hamë ose nuk kemi, a kemi 100,000 500,000 ose 2,000,000 euro, por, furnizimi ka të bëjë edhe me frymëzimin/inspirimin, se edhe ai është furnizim nga ana e Allahut xh.sh.; ka të bëjë edhe me të mirën, të mirat që na i jep Allahu xh.sh. gjithashtu janë furnizmi; ka të bëjë me bukurinë, me dijen, edhe bukurinë dhe dijen na e jep Allahu xh.sh.. Veni re ndonjëherë kur keni të mësoni për provim, një natë e merrni librin nuk mund të mësoni asgjë, i njejti njeri jeni ju, atë kokë e keni, ato veshë i keni, atë gojë e keni, krejt i njëjti jeni, por atë që s’ua merr koka sot të nesërmen e bëni. Merrni të shkruani një natë, asgjë s’mund të shkruani, të nesërmen të njëjtën gjë shumë më mirë e shkruani. Domethënë, njerëzit ngulfaten për shkak se furnizimin e ngushtojnë vetëm në çështjet finansiare. Nuk janë furnizim vetëm paratë, janë edhe gjërat tjera që na dhurohen. Por, edhe nga aspekti i parave ta diskutojmë, s’ka fjalë që njeriu duhet të përpiqet maksimalisht, dhe njeriu i cili përpiqet më tepër, ka më tepër mundësi që të ketë më shumë, ama nuk do të thotë që ka çdoherë më shumë. Edhe furnizimi është i lidhur në mënyrë direkte çështjen e besimit dhe mbështetjes në Allahun xh.sh.. Nëse e presim furnizimin prej njerëzve, kot është. Ne duhet të përpiqemi maksimalisht, parimi i islamit është që ne maksimum duhet të përpiqemi, por furnizimi dhe begatia i dhurohet njeriut nga Allahu xh. sh..
Islami nuk bën ndarje ndërmjet të varfërit dhe pasanikut, nuk bën ndarje nga aspekti ontologjik ndërmjet atij që di dhe atij që nuk di, mirë ama nga aspekti aksiologjik dhe nga aspekti social gjithsesi se dallim në vlera ndërmjet tyre. Për shembull në një ajet në Kur’an Allahu xh.sh. thotë “A mund të jetë e barabartë errësira me dritën” , do të thotë që drita nga aspekti i vlerave aksiologjike është më me vlerë se errësira. Gjithashtu edhe nga aspekti shoqëror ata që janë më të pasur kanë mundësi më tepër t’iu ndihmojnë të tjerëve, që nuk do të thotë se këto janë më të mirë prej të tjerëve nga krijimi i tyre, por nga aspekti shoqëror ata kanë më tepër mundësi t’iu ndihmojnë të tjerëve, për atë prej muslimanit kërkohet që maksimalisht të përpiqet që të jetë i fortë, që mos të jetë dora e cila do të shtrihet prej poshtë, por të jetë dora e cila do të jetë lartë, e cila do t’iu jep të tjerëve me qëllim që t’iu ndihmojë. S’ka fjalë që Allahu xh.sh. atyre që ua ka ndërprerë nga pak dyert e rizkut nuk u ka dhënë shumë, atyre ua ka hapur dyert e tjera; ka mundësi të jetë fukara nga aspekti material, ama të jetë shumë i pasur nga aspekti i dijes, ose të jetë shumë i pasur nga aspekti i frymëzimit shpirtërorë. Një herë as’habët e Pejgamberit s.a.v.s. shkuan te Pejgamberi a.s. dhe i thanë “Ja Resulallah, pasanikët na i morën krejt sevapet. Ata falen si ne, agjërojnë si ne,mirë ama më tepër se ne japin zekat dhe shkojnë në Haxh, ndërsa ne nuk mund ti bëjmë këto sevapet”. Pejgamberi a.s. iu tha që “Ju edhe s’keni mundësi ta falënderoni dhe ta përkujtoni Allahun a?”, do të thotë që ato atë sevap që ata e përfitojnë nëpërmjet të haxhit dhe zekatit, ju do ta përfitoni nëpërmjet të falënderimit dhe përkujtimit të Zotit. Kjo tregon që nga aspekti i vlerave nuk ka asnjëfarë dallimi në mes pasanikëve dhe të varfërve dhe ta dini personi i cili e bën këtë dallim, nuk është musliman i mirë.
Njëherë një prej vezirëve të sulltanit është konfrontuar me kryeministrin/sadrazamin e atëherëshëm. Si pasojë, ushtarët e dërguar nga veziri i madh e kanë ndjekur, por ai ka qenë dervish i një shejhit të tarikatit halveti, Ramazan el Mehfii dhe ka shku ka hyrë në teqe tek ai. Kur kanë ardhur ta kërkojnë në teqe, kanë hyrë policia e atëhershme së bashku me një prej vezirëve dhe kanë thënë kemi ardhur ta kërkojmë filan vezirin, a është këtu. Ndërsa të pranishmit u janë përgjigjur se aty nuk ka vezir, dhe se ka vetëm dervishë, domethënë, këtu ka vetëm besimtarë, vezir nuk ka, ai jashtë mund të jetë vezir, mirëpo këtu te ne nuk ka vezir, këtu të gjithë janë të njëjtë. Do të thotë që ne gjërat duhet t’i shohim nga ky prizëm. A e dini pse ? Për shkak se furnizmin në esencë e jep Allahu xh.sh. dhe furnizimin ne nuk duhet tangushtojmë vetëm në paratë, domethënë, nëse fakirit i ka dhënë para, dikujt i ka dhënë shpirt, edhe unë mund të kem shumë para, mirë ama shpirtin e atij tjetrit nuk e kam: edhe kur vjen të bëjmë bashkërisht ndonjë punë, atëherë ai tjetri me shpirt edhe pse nuk ka para jep më shum se sa unë. Pse? Sepse ka shpirt.
Ka një dramaturg shumë kontravers irlandez, Oscar Wilde. Ai (ka qenë edhe piktorë i njohur) ka patur ekspozitë të pikturave të veta. Aty pranë ka kalur një djalë i vogël, ka parë një pikturë, i ka pëlqyer shumë edhe ka thënë “ Unë dua ta blej këtë pikturë”. Ai që shet i ka thënë se nuk mund ta blej atë pikturë se është shmë e shtrenjtë, ndërsa Oscar-i ka qenë në një skaj duke ndenjur. Të themi me paratë e sodit ka qenë pikturë 100,000 dollarë. Fëmiu ka thënë “Ani, unë kam kursyer para, do të vij do ta marr këtë pikturë”. Ka shkuar në shtëpi. Pas tij ka hyrë një tjetër edhe kësaj pikturës i ka dhënë 80,000 dollarë (të themi), nuk është pajtuar Oscar-i që t’ia shes për ato para. Kur ka ardhur djaloshi ka thënë “Ja erdha ta marr këtë pikturë” edhe kryesisht të gjitha paratë që ka patur kanë bërë 200-300 dollarë, por mund edhe të mos ishin aq. Djaloshi ka thënë “Unë këtë pikurë kam vendosur ta marr sepse vëllau im e ka ditëlindjen dhe dua t’ia dhuroj atij”. Oscar-i është afruar dhe i ka thënë “Po si mendon ti ta marrësh këtë pikturë me këto para?”. Djaloshi i është përgjigjur “Kjo është krejt pasuria ime. Unë e jap tërë pasurinë time që ta marr këtë pikturë”. Pas këtyre fjalëve Oscar’i ia ka dhënë pikturën. Shitësi është habitur dhe i ka thënë Oscar’it: “Po çka bëre, atij tjetrit nuk ia dhe për 80,000 dollarë, e ia dhe këtij për 200 dollarë”. Oscar’i ka thënë: Ai që na dha “80,000 dollarë ishte shumë i pasur dhe ato para që na i dha nuk ishin as sa 1% e pasurisë së tij, ndërsa 200 dollarë ishte e tërë pasuria e djaloshit”. Domethënë, nga aspekti i vlerave, ky 200 dollar është më me vlerë se sa 80,000 dollarë, prandaj ia ka dhënë pikturën. Për atë ne nuk duhet të mërzitemi kur Zoti nuk na ka dhënë një furnizim të një forme; Zoti është që furnizon në forma të ndryshme. Kjo nuk duhet neve të na fut në gjumë (unë jam kundër kësaj) dhe të themi “kaq sa na ka dhënë, ne nuk punojmë më tepër “, jo. Muslimani duhet të përpiqet maksimalisht të jetë pasanik, për t’iu ndihmuar të tjerëve. Neve pasuria nuk na duhet për vete. Edhe ato që pasurinë e kanë për vete, ta dini që në këtë mejdan nuk mund të durojnë, mund të durojnë 1-2 vjet edhe do të shkojnë. Shikoni ne e përdorim termin, fakir që do të thotë fukara, një sufi kur flet për veten asnjëherë nuk thotë “unë” po thotë fakiri edhe neve nuk na duhet pasuria për vete, ata që duan të grumbullojnë pasuri vetëm për vete, janë grupi i Karunit dhe Ebu Xhehlit; ne do të pasurohemi, por jo vetëm për veten por për t’iu ndihmuar edhe të tjerëve. Pse? Për shkak se vetëm nëpërmjet të kësaj cilësie ne marrim një pjesë prej moralit të Zotit. Askund në Kur’an Allahu xh.sh. nuk thotë bëjeni prej asaj që unë ua kam bërë juve, vetëm për ndihmën ndaj të tjerëve e përdor këtë term :“Do t’iu jepni të tjerëve, prej asaj që Unë ua kam dhënë”, që domethënë, mos mendoni se do të jepni prej pasurisë tuaj diçka, thotë Allahu, “Unë ua kam dhënë juve edhe Unë u them juve që duhet t’iu ndihmoni të tjerëve”. Zekati është 2.5% e pasurisë të cilën në vjet duhet t’ua japësh fukarave, ama termi zekat/tezkije në arabisht nuk e ka kuptimin e dhënies së pasurisë, po e ka kuptimin e pastrimit. Çka ka lidhje të japësh para, me pastrimin? Në Islam ka lidhje. Ashtu siç ka lidhje që mund të pastrohesh me dhé (njerëzit fëlliqen me dhe, ndërsa ne kur nuk kemi ujë marrim tejemum), në të njëjtën mënyrë egoja/uni i njeriut pastrohet vetëm atëherë kur është në gjendje ta sakrifikojë pasurinë dhe shpirtin, veten, jetën për Allahun. Pa e sakrifikuar pasurinë edhe pa e sakrifikuar veten, nuk ka mundësi të bisedohet për një unë të pastër. Për atë të respektuar, them që Allahu xh.sh. nëpërmjet të terzikut/furnizimit e tregon pandërprerë ekzistencën e tij në gjithësi dhe ne nëse e shohim me këtë sy (deri tash ndoshta nuk e kemi parë), tash e tutje duhet ta shohim pasurinë me këtë sy dhe në çdo moment para vetes do të na del kjo fotografi, se si Allahu xh.sh. intervenon në momente të caktuara. E njëjta gjë është për dijen, për pasurinë, për pozitën, për atë neve nuk na bëjnë përshtypje këto gjëra; as pasuria na bën përshtypje, as pozita na bën përshtypje, as dija na bën përshtypje dhe këta nuk i bëjmë me qëllim t’i nënçmojmë të tjerët, assesi, por ama i respektojmë të gjithë ata që këta tre gjëra i përdorin për të mirën e njerëzve, për atë kemi respekt ndaj kryetarëve, pasanikëve, dijetarëve të cilët e përdorin pushtetin, dijen dhe pasurinë për të mirën e njerëzve. Faleminderit !